Investirala u Zakerberga dok je još bio student, a danas je jedina milijarderka u svijetu VC fondova

Indonežanska imigrantkinja, bivša umjetnička klizačica i rana investitorka u Fejsbuk (Facebook), prva je i jedina milijarderka među američkim investitorkama putem venture capital (VC) fondova.

Investitorka Terezija Gouv (Theresia Gouw) je „pametna, ima snažno izraženo mišljenje i često je jedina žena u prostoriji“, kaže Heder Fernandez (Heather Fernandez), suosnivačica i izvršna direktorka zdravstveno-tehnološkog startapa Solv i bivša direktorka u firmi Trulia, specijalizovanoj za nekretnine. Nju je Gouv podržala još 2005. godine. Gouv je u međuvremenu postala i žena s nizom istorijskih „prvjenaca“. Rođena je u Indoneziji u porodici kineskog porijekla, a u Sjedinjene Američke Države emigrirali su kad je imala tri godine. Kasnije je postala prva osoba iz svoje srednje škole koja je upisala Braun univerzitet. Prva žena partner u moćnoj firmi za VC ulaganja Accel i suosnivačica jednog od prvih VC fondova koje vode žene u Silicijumskoj dolini. „Američki san je u samom srcu mog ličnog puta“, izjavila je za Forbes 2023.

Žene u VC biznisu

Sada ima još jedan „prvi put“ za dodati na listu. Gouv je prva žena milijarderka u svijetu američkog VC-a, s procijenjenim bogatstvom od 1,2 milijarde dolara. Najveći dio njenog bogatstva potiče iz 15-godišnje karijere u Accelu. Tu je bila dio tima koji je rano i uspješno investirao u Fejsbuk (sada Meta). Danas vodi firmu Acrew Capital, fond za VC ulaganja u ranoj fazi, koji je osnovala 2019. Acrew je u oktobru prikupio 700 miliona dolara za ulaganja u startape iz oblasti podataka i bezbjednosti, zdravstva i finansijskih tehnologija, čime je ukupna imovina pod upravljanjem porasla na 1,7 milijardi dolara. Uz poseban fokus na raznolikost, naročito kroz Diversify Capital Fund.

Žene su činile samo 17% osoba koje donose investicione odluke u VC fondovima (partneri, direktori, glavni analitičari) u 2024, prema izvještaju firme PitchBook. Ista firma je izvijestila da su fondovi sa barem jednom ženom koosnivačem privukli oko 22% ukupnog VC finansiranja u 2024. To je pad u odnosu na 25% u 2023. Nije vjerovatno da će se ravnoteža uskoro uspostaviti. Na prvi dan svog mandata, predsjednik Tramp je potpisao izvršnu uredbu kojom se ukidaju svi savezni programi za raznolikost, jednakost i inkluziju (DEI), koje je opisao kao „radikalne i rasipničke“. Oni su do tada podržavali žene, ljude druge boje kože, osobe s invaliditetom i druge marginalizovane grupe. Pored toga, neke od najvećih svjetskih kompanija sa snažnim VC ograncima — uključujući Gugl (Google), Metu i Goldmen Saks (Goldman Sachs) — povukle su svoje DEI inicijative.

Podrška osjetljivim grupama

Nije jasno kako će Gouv reagovati na novu situaciju, ali godinama je bila snažna zagovornica DEI principa, i to kroz razne aktivnosti. Osnovala je Acrew s timom u kojem je 83% žena ili pripadnika manjina. Predvodila je inicijativu za uključivanje tradicionalno crnačkih univerziteta (HBCU) u svijet VC-a. Koosnovala je fond-fondova First Close Partners fokusiran na DEI (danas s imovinom od oko 35 miliona dolara), kao i neprofitnu organizaciju All Raise. Ona pomaže ženama osnivačicama i investitorkama u Silicijumskoj dolini da se povežu i pronađu mentore.

Gouv nije odgovorila na zahtjev za komentar povodom ovog teksta niti na procjenu svog bogatstva koju je objavio Forbes, ali je govorila za Forbes 2023.

„Zaista me uzbuđuje to što mogu da spojim svoju profesionalnu strast sa ličnom strašću za unapređenje raznolikosti i inkluzije u tehnološkoj industriji“, rekla je tada. Dodala je da je Acrew-ov Diversify Capital Fund najveći VC fond koji se fokusira na povećanje raznolikosti u vlasništvu akcija u tehnološkim startapima. Tada sa više od 300 miliona dolara imovine. „Primjećujete mali napredak, ali i povremene korake unazad. Kao da stalno idemo dva koraka naprijed, pa jedan nazad“.

Životni put

Rođena 1968. godine u Indoneziji, Gouv je sa roditeljima i sestrom napustila zemlju tri godine kasnije, pred kraj političke revolucije koju je predvodio Suharto i koja je bila usmjerena protiv ljudi kineskog porijekla. Preselili su se u gradić sa oko 2.000 stanovnika blizu Bafala, u saveznoj državi Njujork. Tamo je učila matematiku gledajući fudbalske utakmice Bafalo Bilsa (Buffalo Bills) sa ocem. On joj je objašnjavao statistiku, prema rječima advokata Eda Cimermena (Ed Zimmerman), stručnjaka za startape. Poznaje Gouv i sarađuje s njom gotovo 20 godina. (U decembru je kupila oko 2% vlasničkog udjela u tom timu, vrijednog oko 100 miliona dolara).

Sredinom 1980-ih, samo 40% učenika iz njene srednje škole nastavilo je školovanje na fakultetima. „Neko mi je jednom rekao da možeš povećati svoje šanse za sreću ako naporno radiš i stekneš dobro obrazovanje“, rekla je Gouv za Forbes 2023. godine. Tako je upisala Braun univerzitet i diplomirala inženjerstvo (danas je članica upravnog odbora univerziteta). Radila je dvije godine kao konsultant u Bain & Company, a zatim 1996. godine stekla MBA diplomu na Stenfordu.

Prva ulaganja i razvoj

U to vrijeme osnovala je softverski startap, ali je 1999. prešla da radi u VC firmu Accel iz Silicijumske doline. Tu je ostala narednih 15 godina. Tamo je postala partner u fondu koji je 2005. investirao u Fejsbuk, tada tek jednogodišnji startap iz sobe Marka Zakerberga (Mark Zuckerberg) na Harvardu. Gouv se nikada nije pojavila u zvaničnim regulatornim dokumentima Fejsbuka (sada Mete). Forbes procenjuje da je imala oko osam miliona akcija u trenutku izlaska na berzu 2012. To bi danas vrijedjelo više od pet milijardi dolara da nije ništa prodala. Tokom vremena je polako diverzifikovala svoj ulog. Da se nije razvela 2013. u Kaliforniji, gdje se imovina najčešće dijeli ravnopravno, vjerovatno bi danas vrijedjela još više.

Gouv je 2014. odlučila da krene sopstvenim putem i sa Dženifer Fonstad (Jennifer Fonstad) osnovala je Aspect Ventures „sa idejom da stvori VC fond kakav je bio krajem 1990-ih“. Odnosno fond koji je „maksimalno fokusiran na početne faze ulaganja“, rekla je za Forbes 2018. Zajedno su vodile firmu pet godina prije nego što su se razdvojile i svaka osnovala svoj fond.

Gouv je tada shvatila da želi da izgradi firmu koja će „više odražavati njene vrijednosti kao specijalizovane investitorke“ i imati „međugeneracijsku snagu opstanka“, kaže Loren Kolodni (Lauren Kolodny), koja je zajedno sa Gouv, Višalom Luganijem (Vishal Lugani), Asadom Halikom (Asad Khaliq) i Markom Krejnakom (Mark Kraynak), kao i drugim članovima tima, osnovala Acrew — tim koji obuhvata generacije od Gen X do Gen Z. „Ako želite da izgradite sljedeću veliku VC firmu, morate biti kulturno slični kompanijama u koje ulažete“, kaže Kolodni.

Do 20 miliona dolara podrške

Acrew je osnovan 2019. sa osnovnom vrijednošću raznolikosti perspektiva i sa dva glavna fonda. Ulaže od jednog do 20 miliona dolara u startape, s tim što manji iznosi idu firmama u najranijoj fazi razvoja. Velika većina investitora u Diversify Capital Fund dolazi iz „različitih sredina i zajednica“. To uključuje žene, ljude druge boje kože i imigrante, navodi se na veb-sajtu Acrew-a. Cilj tog fonda je da unese raznolikost među investitore i članove odbora firmi. Time se osnivačima omogućava pristup raznovrsnim perspektivama, što bi, prema tezi da raznoliki timovi donose bolje odluke, trebalo da vodi i ka većem povraćaju ulaganja.

Firma nema određeni mandat da investira neki tačno određen iznos ili procenat sredstava po kriterijumu raznolikosti. „Kada u odboru imate nekoga poput Terezije koja cijeni raznolikost, jednakost i inkluziju (DEI), to dodatno potvrđuje ideju da će ljudi biti vrednovani na osnovu zasluga, a ne po tome kako izgledaju ili odakle dolaze“, kaže Sajmon Tejlor (Simon Taylor), osnivač i izvršni direktor startapa za zaštitu podataka HYCU (Acrew je vodio njihovu investiciju serije B u iznosu od 53 miliona dolara 2022. godine).

Ček na milion dolara

„Pogrešno se često misli da se u okviru DEI politike nekome ‘popušta’. Kod nje to nipošto nije slučaj. Ona želi da njene portfolio kompanije imaju pristup talentima, članovima odbora i drugim kontaktima koji dolaze iz različitih sredina“.

Jedan značajan investitor u Acrew-ov Diversify Capital Fund je univerzitet Fisk iz Nešvila. Advokat i član uprave Fisk univerziteta, Cimermen, predložio je 2020. Gouv da Acrew pokloni potpuno finansiranu investitorsku poziciju u fondu tom istorijski crnom univerzitetu. „Voljela bih to“, prisjeća se Cimermen njenog odgovora. Nakon toga je odmah napisala ček na milion dolara kako bi pokrila učešće Fiska u fondu. Cimermen, koji je zastupao Acrew u transakcijama prikupljanja sredstava i sam je investitor u Acrew. Dodaje da je Gouv tiho postala jedan od najvećih donatora Fisk univerziteta.

Realizovali oko 150 ulaganja

Bez obzira na to kako će se ta investicija završiti, Cimermen kaže da uključivanje Fiska kao investitora pomaže jer je univerzitetu omogućilo da vidi „kako izgleda kada si dio investicionog fonda“. HBCU univerziteti poput Fiska – čiji je fond od donacija vrijedan 37 miliona dolara, u poređenju sa 37 milijardi koliko ima Stenford – i druge manje obrazovne ustanove nikada nisu imale stvaran pristup vodećim VC fondovima koji su omogućili eksponencijalni rast najvećih univerzitetskih fondova u SAD. Gouv je kasnije proširila ovu inicijativu i na druge firme i HBCU univerzitete. „The Historic Fund“, koji uključuje 10 VC firmi – među kojima su Acrew, General Catalyst i Union Square Ventures – i devet HBCU univerziteta, lansiran je 2023. sa više od 10 miliona dolara u donacijama za te univerzitete. Zajedno sa odgovarajućim alokacijama u fondovima VC sredstava.

Za pet i po godina od osnivanja, Acrew je realizovao oko 150 investicija, prema podacima PitchBook-a. Imao je nekoliko uspjeha, uključujući ulaganje u fintech firmu Chime. Ona planira izlazak na berzu uz vrednovanje od 11 milijardi dolara, a zbog kojeg se partnerka Acrew-a, Kolodnji, našla na Midas listi Forbes za 2025. Tu je i firma za tehnologije u nekretninama Divi, koja je 2021. prodata kompaniji Bill.com (inače prva investicija Gouv u Accel-u) za 2,5 milijarde dolara. Prema PitchBook-u, pet firmi iz portfolija Acrew-a do sada je zatvoreno. Prvi fond Acrew-a, koji je počeo da ulaže 2019. godine, trenutno ima internu stopu povraćaja od 8%, prema podacima kompanije Preqin. To ga stavlja u treći kvartil VC firmi koje su startovale te godine.

Prerano za zaključke

Sve u svemu, još je prerano donositi konačne zaključke o strategiji firme, jer se rezultati u oblasti VC obično pokazuju tek tokom 10 godina. Uz to, uspjeh novih VC firmi danas je znatno teže postići nego ranije. Teže je prikupiti sredstva zbog rasta kamatnih stopa i prijetnji globalnim carinama. Pored toga, političko okruženje postaje sve nepovoljnije za firme koje promovišu raznolikost.

„Raznolikost, jednakost i inkluzija postale su pojmovi od kojih ljudi sada zaziru“, kaže Cimermen. „Popularnost tih vrijednosti, kao i ulaganja u njih, pala je… ali problem nije nestao“, misleći na raznolikost među liderima, investitorima i osnivačima VC firmi.

I Acrew izgleda da se donekle prilagođava. U saopštenju povodom lansiranja novih fondova u oktobru nije bilo eksplicitnog pominjanja raznolikosti ili različitih glasova. Naglasak se stavlja na njihovu „tezom vođenu“ strategiju investiranja u sektore podataka, bezbjednosti i fintech-a. U decembru, Acrew je najavio novu investicionu tezu fokusiranu na zdravstvene firme. A u aprilu su objavili izvještaj pod nazivom „All In on AI“.

Milijarderka i inspiracija za druge

„Fondovi se danas više optimizuju za sposobnost prikupljanja sredstava nego za samu suštinu“, kaže nezavisni VC investitor Endrju Čen (Andrew Chan). On je početkom godine objavio blog post pod naslovom „Neuspjeh DEI politike u svijetu VC“. „Prilagođavaju se trendovima koji donose rezultate“.

Ipak, Acrew i dalje ističe raznolikost osnivačkog tima na veb-sajtu: 55% se identifikuje kao žene, 48% kao Azijci ili stanovnici pacifičkih ostrva, a 14% kao crnci, starosjedelački narodi ili druge etničke manjine. Kolodnji kaže da uspjeh Terezije Gouv sam po sebi predstavlja inspiraciju za veću raznolikost u svijetu VC kapitala.

„Važno je da mlade žene, posebno mlade žene azijskog porijekla, vide nekoga poput [Gouv] kako postiže ovakve stvari“, kaže ona. Ili, kako je Cimermen to sročio u objavi na društvenim mrežama 2022. godine: „Terezija vodi primjerom, tiho. Ali mi je skrenuta pažnja da bi, ako više govorimo o tim primjerima, i drugi mogli da ih slijede“.

Phoebe Liu, Forbes

Meet Venture Capital’s First Woman Billionaire