Džej Kej Rouling je ponovo milijarderka

Mračne vještine „kulture otkazivanja“ nijesu uspjele da pariraju magiji autorke Harija Potera (Harry Potter), Džej Kej Rouling (J.K. Rowling). Ako je i platila neku cijenu što se našla u centru debate o pravima transrodnih osoba, to se ne vidi po njenom borbenom profilu na društvenoj mreži X. Tamo, Rouling svakodnevno objavljuje u prilog „rodnom fundamentalizmu“ za više od 14 miliona pratilaca, često razmjenjujući oštre komentare sa korisnicima, čak narušavajući odnose sa glumcima iz filmova o Poteru – Danijelom Redklifom (Daniel Radcliffe), Emom Votson (Emma Watson) i Rupertom Grintom (Rupert Grint) – dok istovremeno slavi sopstvene uspjehe.

„Obožavam kad se plan uspješno ostvari“, napisala je sredinom aprila, parafrazirajući Hanibala Smita (Hannibal Smith) iz serije A-Team, nakon što je Vrhovni sud Ujedinjenog Kraljevstva presudio da je pravna definicija žene zasnovana na biološkom polu. Uz objavu je postavila fotografiju na kojoj uz koktel i cigaru pozira na svojoj superjahti vrijednoj 150 miliona dolara.

Uprkos oštrim kulturnim sukobim, poslovno carstvo 59-godišnje Rouling veće je nego ikada. Tokom četiri godine otkako je 2020. počela da piše o pravima transrodnih osoba, Forbes procjenjuje da je zarađivala preko 80 miliona dolara godišnje od prodaje svojih knjiga i brojnih proizvoda iz „Poterverzuma“ (Potterverse): filmova, serija, tematskih parkova, video igara, pozorišta i razne robe. Čak i nakon visokih poreza u Ujedinjenom Kraljevstvu i velikih humanitarnih donacija, Rouling je udobno ponovo među milijarderima sa neto vrijednošću od 1,2 milijarde dolara, prema procjeni Forbesa.

Ranije je bila redovni član Forbesove liste milijardera od 2004. do 2011. – u doba vrhunca „Potermanije“ – sve dok 2012. nije otkriveno da je donirala 160 miliona dolara u humanitarne svrhe. U godinama nakon toga ponovo je izgradila svoje bogatstvo, kroz višemilionske prihode iz svih mogućih medija.

A njen uspon ne usporava. Ovog ljeta počinje snimanje nove serije za HBO Max, adaptacije knjiga o Hariju Poteru, koja će se emitovati deceniju, počev od kraja 2026. Očekuje se da će Rouling zarađivati oko 20 miliona dolara godišnje za svoje učešće – dio šireg ugovora sa Vorner Brosom (Warner Bros.). „Bila je veoma, veoma uključena u izbor scenariste i reditelja“, rekao je izvršni direktor HBO Max-a Kejsi Blojs (Casey Bloys) u novembru. Vjerovatno je imala i riječ pri izboru novih mladih glumaca za uloge Harija, Hermione i Rona, što je najavljeno u ponedjeljak. Na pitanje o političkim stavovima Rouling, Blojs je u aprilu izjavio: „Ima pravo na svoje stavove. Ako želite da je osporavate, možete to da radite na X-u.“

U skoro tri decenije od kada je Hari Poter i Kamen mudrosti (Harry Potter and the Philosopher’s Stone) prvi put objavljen 1997, Rouling je mudro širila Poterverzum, gradeći franšizu koja bi mogla da traje koliko i Šerlok Holms (Sherlock Holmes) ili Džejms Bond (James Bond). Prema firmi Habo Studio, koja rangira najjače brendove intelektualne svojine u SAD, Hari Poter je šesti najjači brend u cijeloj industriji zabave, a prvi među milenijalcima.

Vorner Bros je rano prepoznao vrijednost njene intelektualne svojine, kupivši prava na filmove još prije objavljivanja prve knjige, dok je Rouling bila samohrana majka na socijalnoj pomoći – „siromašna koliko je moguće biti u savremenoj Britaniji, a da nijeste beskućnik“, rekla je za London Tajms (The London Times).

Kada je prvi film stigao u bioskope krajem 2001, već je prodala više od 100 miliona primjeraka knjiga, prelazeći iz siromaštva u status multimilionske zvijezde. Dvije godine kasnije, njen tadašnji agent Kris Litl (Chris Little) rekao je za Forbes da je serijal prodat u 250 miliona primjeraka, što je temelj njenog početnog bogatstva.

Filmska franšiza je potom zaradila skoro 7,7 milijardi dolara na svjetskim blagajnama, postavši najprofitabilniji filmski serijal u istoriji. Do tada je ugovor Rouling sa Vorner Brosom (Warner Bros.) više puta mijenjan da joj omogući procente od zarade, status izvršne producentkinje i, najvažnije, pravo veta na dalji razvoj priče bez njene saglasnosti.

Ako postoji nešto što Rouling štiti još više od svojih političkih uvjerenja, to su prava na njene kultne likove.

Zahvaljujući tim odredbama, 2016. je dobila pravo da piše scenario za film Fantastične zvijeri i gdje ih naći (Fantastic Beasts and Where to Find Them) i njegove nastavke. Treći film iz serijala, Fantastične zvijeri: Tajne Dambldora (Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore), naišao je na bojkot zbog njenih stavova, ali je ipak zaradio 400 miliona dolara globalno, iako se smatra velikim promašajem.

Rouling, međutim, nije bila „otkazana“. Njena pozorišna predstava Hari Poter i Ukleto dijete (Harry Potter and the Cursed Child) uspješno se izvodi na Brodveju, u londonskom Vest Endu i u još pet gradova, sa više od milijardu dolara prihoda od 2016. U međuvremenu,HBO Max je snimao petu sezonu serije C.B. Strajk (C.B. Strike), adaptacije njenih kriminalističkih romana pisanih pod pseudonimom Robert Galbrejt (Robert Galbraith).

A 2023. videoigra Nasljeđe Hogvortsa (Hogwarts Legacy) prodala je 24 miliona primjeraka, postavši najprodavanija igra te godine, sa zaradom od milijardu dolara.

Zahvaljujući toj popularnosti, Vorner Bros je želio da dodatno razvija projekte iz Poterverzuma. Kada je 2022. direktor Dejvid Zaslav (David Zaslav) stupio na funkciju, odmah je otputovao u Škotsku da pregovara sa Rouling o novim sadržajima. Iako Rouling ima prava na nastavke i spinofove, Vorner Bros još drži prava na originalne knjige, pa su odlučili da snime novu verziju serije. Projekat je 2023. dobio njenu saglasnost.

„Posvećenost Max platforme očuvanju integriteta mojih knjiga je za mene veoma važna“, rekla je Rouling prošlog aprila.

Uprkos sveprisutnosti Poterverzuma, analitičari smatraju da je stroga kontrola Rouling zaštitila franšizu od prezasićenja i opadanja kvaliteta, što se dogodilo nekim drugim popularnim brendovima, poput Marvela i Ratovi zvijezda (Star Wars) studija Dizni (Disney).

Gdje god da se brend Poter pojavi, nailazi na oduševljene potrošače. Kada je 2010. u parku Universal Islands of Adventure otvorena prva Čarobnjačka zona (Wizarding World), broj posjetilaca porastao je 36%, a prihodi 40%. Prema riječima Denisa Špigla (Dennis Spiegel), osnivača kompanije International Theme Park Services, to je „najuspješniji licencni dogovor u industriji tematskih parkova u posljednje četiri decenije“.

Universal licencira franšizu od Vorner Brosa, a Rouling dobija procenat od svake prodaje – od čarobnih štapića do šalova i puter-piva. Po procjeni Forbesa, tematski parkovi čine drugi najveći izvor njenih prihoda u posljednjoj deceniji.

Knjige i dalje donose najveće prihode

Najveći izvor prihoda ostaje prodaja knjiga. Serijal Hari Poter prodat je u preko 600 miliona primjeraka širom svijeta, prema američkom izdavaču Skolastik (Scholastic), i bio je na listi najprodavanijih knjiga Njujork Tajmsa (New York Times) čak 843 nedjelje. Tvrdo ukoričeno izdanje scenarija Ukletog djeteta (Cursed Child), kojeg je napisao Džek Torn (Jack Thorne) prema priči Rouling, Torna i reditelja Džona Tifanija (John Tiffany), prodato je u preko četiri miliona primjeraka u prvoj godini (2016). Ilustrovana knjiga Božić u Hogvortsu (Christmas at Hogwarts) bila je najprodavanija praznična knjiga 2024.

Rouling je takođe objavila pet romana o Komoranu Strajku (Comoran Strike) pod pseudonimom Robert Galbrejt od 2013.

Nikada nije prodala prava na e-knjige, već je osnovala izdavačku kuću Potermor (Pottermore Publishing) 2012. Ta firma je tokom pandemije zabilježila veliki rast, danas joj donosi višemilionske prihode godišnje.

Portparol Bler Partneršipa (The Blair Partnership), koji zastupa Rouling, nije želio da komentariše njeno bogatstvo, ali je Forbes-u poslao saopštenje: „Globalna strast prema Hariju Poteru i dalje podstiče rast i inovacije, uz podršku naših sjajnih partnera – od izdavaštva i tematskih parkova do robe, pozorišta, igara i televizije. Mnoge nove projekte imamo u razvoju, a fanovi svih generacija mogu da očekuju još magičnih iskustava sa pričama Džej Kej Rouling.“

Iako bi njena neto vrijednost bila još veća da nije toliko posvećena humanitarnom radu,  Forbes procjenjuje da je u posljednjih 20 godina donirala više od 250 miliona dolara, prvenstveno za:

• Lumos, organizaciju koja je pomogla više od 280.000 napuštene djece u Rumuniji, Haitiju, Kolumbiji i Ukrajini;
• Volant, koji pomaže žrtvama seksualnog nasilja i djeci u riziku u Škotskoj;
• Kliniku za regenerativnu neurologiju En Rouling (Anne Rowling Regenerative Neurology Clinic), koja liječi pacijente sa neurološkim oboljenjima, uključujući multiplu sklerozu, bolest od koje je preminula njena majka kad je Roling imala 25 godina.

Takođe javno naglašava da živi u Edinburgu i plaća najvišu stopu poreza (45%) u Škotskoj. Godine 2010. napisala je da želi da njena djeca budu „građani prave zemlje, a ne plutajući iseljenici koji žive u limbu neke poreske oaze i druže se samo s djecom slično pohlepnih poreskih prognanika.“ Dodala je: „Zahvalna sam britanskom sistemu socijalne pomoći – to je moj pojam patriotizma.“

Uprkos tome, Rouling se ne libi da istakne svoje bogatstvo na društvenim mrežama. Kada ju je jedan korisnik 2022. pitao: „Kako mirno spavate znajući da ste izgubili čitavu publiku koja je ranije kupovala vaše knjige?“, odgovorila je: „Pročitam svoje najnovije čekove od tantijema i bol brzo nestane.“