Alanfordovski jasno, bolje biti bogat i umrijeti star: Najstariji živi milijarder ima 102 godine
U prošloj godini svijet je napustio 21 milijarder čije bogatstvo prati Forbes. Među njima svakako je najpoznatiji nekadašnji italijanski premijer i biznismen Silvio Berluskoni (Silvio Berlusconi) čija je imovina procijenjena na 6,9 milijardi dolara. Iako mu je nedostajalo još četiri ljeta da dođe do 90 i više godina, ipak je uspio da doživi duboku starost.
Među onima koji su napustili svijet gotovo polovina odnosno njih devet, uspjeli su da dođu u „Klub 90“ i gotovo stignu do punog vijeka života.
To su poznati britanski biznismen Mohamed Al Fajed (Mohamed Al Fayed) (94), Masatoši Ito (Masatoshi Ito) (96), Šeldon Levin (Sheldon Levin) (90), Gordon Mur (Gordon Moore) (94), Bili Džo Mekombs (Billy Joe McCombs) (95), Ši Ven-long (Shi Wen-long) (95), Ted Lerner (97), a najstariji među njima i na pragu „stotke“ bili su Kešub Mahindra (Keshub Mahindra) i Čarli Manger (Charlie Munger) (99).
Najpoznatiji odlasci
Najstariji i najpoznatiji milijarderi koju su preminuli prošle godine bili su:
Kešub Mahindra
| Zemlja: Indija | Bogatstvo u vrijeme smrti: 1,2 milijarde dolara | Godine: 99 |
Kešub Mahindra počeo je poslovnu karijeru u očevoj automobilskoj kompaniji Mahindra & Mahindra, koja posjeduje brendove u raznim oblastima, od tehnologije i softverskih usluga do vazduhoplovstva i odbrane. Danas grupa sa sjedištem u Mumbaju posluje u više od 100 zemalja i prijavila je prihod od 15 milijardi dolara u 2023. Tokom svog mandata kao predsjednik multinacionalnog konglomerata od 1963. do 2012. godine, Mahindra je bio odgovoran za vođenje partnerstava s kompanijama poput Britiš Telekoma, Micubišija i Ford Motorsa.
Čarls Manger
| Zemlja: SAD | Bogatstvo u vreme smrti: 2,2 milijarde dolara | Godine: 99 |
Najstariji milijarder koji je preminuo prošle godine, Manger je bio malo više od mjesec dana udaljen od svog 100. rođendana. Dugogodišnji investitor bio je potpredsjednik Berkšir Heteveja (Berskhire Hathaway) gdje je sarađivao sa svojim prijateljem i sunarodnikom iz Omahe, Vorenom Bafetom (Warren Buffett). Manger je prvobitno počeo karijeru u oblasti prava, ali je prešao na finansije nakon što je upoznao Bafeta na večeri. Manger je bio aktivan filantrop i bio je pokrovitelj Univerziteta Mičigen, donirajući 110 miliona dolara 2013. za finansiranje novih studentskih domova.
Masatoši Ito
| Zemlja: Japan | Bogatstvo u vrijeme smrti: 4,4 milijarde dolara | Godine: 96 |
Masatoši Ito bio je najpoznatiji po tome što je 7-Eleven pretvorio u globalni lanac prodavnica. Ito je počeo karijeru radeći u prodavnici odjeće svojih roditelja. Godine 1973. doneo je koncept prodavnica 7-Eleven u Japan putem dogovora sa Sautlendom, operaterom sa sjedištem u Dalasu. Njegova firma Ito-Jokado je 1991. preuzela većinski udio u Sautlendu i kupila preostali dio 2005. godine. Kasnije preimenovana u Seven & i, ima skoro 80.000 prodavnica u 19 zemalja, posjeduje nekoliko robnih kuća, supermarketa i upravlja restoranima Denny’s u Japanu.
Gordon Mur
| Zemlja: SAD | Bogatstvo u vrijeme smrti: 6,8 milijardi dolara | Godine: 94 |
Gordon Mur, genije za računare iz Silicijumske doline, bio je koosnivač kompanije Intel. Sa doktoratom iz hemije i fizike sa Univerziteta Kaltek, Mur je bio dio „izdajničke osmorke“ koja je napustila firmu Nobelovog laureata Bila Šoklija, da bi osnovala Ferčajld poluprovodnike (Fairchild Semiconductor) 1957. Mur je preuzeo novi rizik kada je 1968. osnovao Intel zajedno sa Robertom Nojsom. Danas je Intel jedan od najvećih procesora poluprovodničkih čipova u svijetu i prijavio je prihod od 63 milijarde dolara prošle godine. Mur i njegova supruga Beti (koja je preminula početkom decembra u 95. godini) bili su među najvećim filantropima u SAD, prema istraživanju Forbesa.
Mohamed Al Fajed
| Zemlja: Egipat | Bogatstvo u vrijeme smrti: 2 milijarde dolara | Godine: 94 |
Egipatski poslovni čovjek odrastao je na ulicama Aleksandrije, navodno prodajući boce Koka-kole kako bi preživio. Ali nakon što je putem braka ušao u saudijsku porodicu koja trguje oružjem (njegova prva supruga Samira Kašogi preminula je 1986. godine u 51. godini) i osnovao svoju sopstvenu brodarsku kompaniju 1960-ih, Al Fajed je postao poznat po nekoliko velikih akvizicija tokom 1980-ih i 1990-ih, uključujući Ritz Hotel u Parizu, robnu kuću Harods u Londonu i fudbalski klub Fulam u Velikoj Britaniji. Njegov sin Dodi Fajed poginuo je u saobraćajnoj nesreći sa Dajanom, princezom od Velsa, 1997. godine.
Tri stogodišnjaka među živima
Forbes prati bogatstvo gotovo 2.600 milijardera širom svijeta, a na listi su i tri milijardera koja su ušla u „Klub 100“. Trenutno najstariji milijarder u svijetu je Amerikanac Džordž Džozef (George Joseph ) koji je napunio 102 godine. Slijede ga Robert Kouk iz Malezije sa tačno 100 i vršnjak Dejvid Merdok (David Murdock) iz SAD, a tu je i samo dvoje bogataša sa 99 godina – Deniel Ejbraham (Daniel Abraham) (SAD) i Ana Marija Breša Kaferata (Ana Maria Brescia Cafferata) (Peru).
Takođe, na listi su još 82 milijardera koji imaju 90 i više godina. Ako se tome doda i gotovo 320 milijardera koji su imaju između 80 i 89 godina, autori stripa Alan Ford vjerovatno bi se složili da je bolje biti bogat i umrijeti star nego mlad i siromašan.
Najstariji na listi živih milijardera su:
Džordž Džozef
| Bogatstvo: 1,5 milijardi dolara | Godine: 102 | Pozicija na Forbes listi: 2036 |
Osnivač osiguravajuće kuće Merkjuri Dženeral (Mercury General) pokrenuo je biznis 1962, a danas ova kompanija prihoduje 3,5 milijardi dolara godišnje. Vlasnik je 35% udjela u firmi. Rođen je usred Velike depresije i tokom Drugog svjetskog rata bio je navigator u avionima. Diplomirao je matematiku i fiziku na Harvardu. Ima petoro djece. Iako je najstariji milijarder u svijetu, tek je 2036. po bogatstvu.
Robert Kouk
| Bogatstvo: 10,6 milijardi dolara | Godine: 100 | Pozicija na Forbes listi: 187 |
Robert Kouk je najbogatiji čovjek u Maleziji i vlasnik je Kouk grupe koja ima biznise u hotelijerstvu, nekretninama i trgovanju sirovinama. Osnivač je čuvenog lanca hotela Šangri-La i lanca Resorts u Singapuru 1971. godine. Biznis je počeo trgovinom pirinčem, šećerom i brašnom, a najpoznatiji je po palminom ulju. Ima osmoro djece.
Dejvid Merdok
| Bogatstvo: 3,4 milijarde dolara | Godine: 100 | Pozicija na Forbes listi: 900 |
Dejvid je bivši predsjedavajući kompanije Dol fud (Dole Food Products). Nakon 35 godina vođenja kompanije, napustio je funkciju tek 2021. Služio je u vojsci u Drugom svjetskom ratu i ostvario je zaradu kupujući i prodajući male restorane. Preko druge kompanije, vlasnik je velikog broja komercijalnih i rezidencijalnih nekretnina u Arizoni i Kaliforniji, kao i na Havajima. Ima kolekciju arapskih konja. Udovac je i ima troje djece.
Deniel Ejbraham
| Bogatstvo: 2,4 milijarde dolara | Godine: 99 | Pozicija na Forbes listi: 1301 |
Osnovao je biznis Slim-Fast 1976. godine. Prodaja je eksplodirala tokom osamdesetih kada je bivši menadžer LA Dodžersa postao portparol kompanije. Proizvođača suplemenata za mršavljenje prodao je Unileveru 2000. godine za 2,3 milijarde dolara (Unilever je 2014. prodao kompaniju investicionom fondu Kainos kepital). Od tada svoje bogatstvo uglavnom drži u novcu. Donirao je tri miliona dolara kampanji Hilari Klinton tokom predsjedničkih izbora 2016. Ima samo diplomu srednje škole i otac je šestoro djece.
Ana Marija Breša Kaferata
| Bogatstvo: 1 milijarda dolara | Godine: 99 | Pozicija na Forbes listi: 2584 |
Vlasnica je 30% grupe Breka (Breca), peruanske holding kompanije koja posluje u oblastima poljoprivrede, finansija, hotela, rudarstva i nekretnina. Naslijedila je bogatstvo od oca (umro 1951.) koji potiče iz siromašne porodice, ali se oženio ćerkom nasljednicom rudarskog magnata da bi svoje bogatstvo izgradio ulažući u nekretnine tokom buma gradnje u Limi, glavnom gradu Perua. Njenu imovinu su vodila njena braća Mario i Pedro, ali su preminuli 2013. i 2014. Grupa Breka vlasnik je kompanije Tasa, jednog od najvećih svjetskih proizvođača obroka od ribe. Ana Marija se nikada nije udavala i nema djecu.
Najpoznatiji su Bafet i Soroš
Iako su najstariji među živim milijarderima iznad 90 godina, sigurno nisu i najpoznatiji. Ova čast pripada dvojici najpoznatijih investitora.
Prvi je Voren Bafet koji ima 93 godine i sedmi je najbogatiji čovek u svijetu sa imetkom od 118,6 milijardi dolara. Džordž Soroš je njegov vršnjak, ali je znatno „siromašniji“ jer se njegovo bogatstvo procjenjuje na 6,7 milijardi dolara (411. u svijetu). U „selebriti“ devedesetogodišnjake sigurno može da se ubroji i Berni Ekleston (Bernie Ecclestone) koji je najzaslužniji za razvoj i veliku popularnost Formule 1. Njegovo bogatstvo iznosi 2,9 milijardi i takođe ima 93 godine.
Godinu manje ima medijski magnat Rupert Merdok čije je bogatstvo procijenjeno na 17,9 milijardi dolara. On je trenutno 109. najbogatiji čovek u svijetu, a svojoj djeci prepustio je biznis u septembru prošle godine (ima šestoro nasljednika). Rođen je u Australiji, a prvu novinsku kuću naslijedio je već sa 22 godine kada mu je preminuo otac.
Među milijarderima sa više od 90 godina je 11 žena. Vjerovatno najpoznatija sada je Anet Lerner (Annette Lerner), udovica Teda Lernera, a bogatstvo koje je naslijedila sada iznosi 6,6 milijardi dolara. Tu je i osnivačica poznatog proizvođača Gep (Gap) Doris Fišer (Doris Fisher) (92 godine) sa bogatstvom od 1,5 milijardi dolara, kao i Polin Mekmilan Kinat (Pauline MacMillan Keinath) za koju se vjeruje da je najveći akcionar kompanije Kargil (Cargill), najvećeg svjetskog proizvođača hrane, gdje ima 13 odsto akcija. Njeno bogatstvo je procijenjeno na 8,4 milijarde dolara i ima 90 godina.
Većina 90+ milijardera ima bogatstvo manje od pet milijardi dolara. Iza Bafeta, daleko na drugom mjestu je jedan od najuticajnijih biznismena iz Azije, Li Ka-šing (Lee Shau Kee) iz Hongkonga, koji nosi nadimak Supermen. Ima bogatstvo od 36,3 milijarde dolara. Iz Hongkonga dolazi i Li Šau Ki koji ima bogatstvo od 28 milijardi dolara i takođe 95 godina.
Četvrti sa 18 milijardi dolara je Donald Bren za koga se procjenjuje da ima 12 miliona kvadrata u nepokretnostima u Kaliforniji i nazivaju ga najvećim američkim baronom nekretnina, a počeo je kao pomoćnik stolara u kompaniji koju je vodio njegov otac. Peti je pomenuti Rupert Merdok.
Ko će uskoro u Klub 90
Na pragu „Kluba 90“ je čuveni Đorđo Armani (Giorgio Armani), koji ima 89 godina i bogatstvo od 13,8 milijardi dolara, kao i Donald Sterling koji je 33 godine bio vlasnik NBA kluba Los Anđeles Klipers.
Među poznatim imenima je Džon Mars (John Mars) (88), koji je sa sestrom suvlasnik poznatog proizvođača čokoladica i ima bogatstvo od 38,7 milijardi dolara (35. u svijetu). Njegov vršnjak je Lućano Beneton (Luciano Benetton), suvlasnik italijanske modne kompanije. Posjeduje imovinu vrijednu 3,3 milijarde dolara.
Samo godinu iza njih su Amansio Ortega, vlasnik Zare (101,8 milijardi dolara) i Fransoa Pino (Francois Pinault) – vlasnik brendova Sen Loran, Aleksander Mekvin i Guči (31,4 milijardi dolara).
Ivan Radak, Forbes Srbija
Jemima Denham, Forbes