Upoznajte najnovijeg milijardera iz svemirske industrije
Dionice kompanije Rocket Lab iz Kalifornije u petak su na zatvaranju berzi postigle najvišu cijenu u svojoj istoriji, i tako bogatstvo osnivača i izvršnog direktora Pitera Beka (Peter Beck) prvi put “dogurale” na oko milijardu dolara.
Kompanija razvija i lansira rakete, satelite i druge svemirske letjelice za vladu i komercijalne klijente. Dionice su tokom protekle godine porasle više od 300 posto. Bekov 10-postotni udio sada vrijedi gotovo 970 miliona dolara, a procjenjuje se da je tokom godina zaradio gotovo 65 miliona dolara od prodaje dionica.
Dionice Rocket Laba samo u srijedu su porasle gotovo 30 posto, nakon što je kompanija najavila rekordne progonoze prihoda od 125 do 135 miliona dolara za četvrto tromjesečje. Objavili su i sporazum s komercijalnim upravnikom satelita za veće, u potpunosti ponovno iskoristivo lansirno vozilo pod imenom Neutron, kojeg Rocket Lab razvija od 2021. godine, kao i predlog da u saradnji s NASA-om uzimaju uzorke s Marsa i vraćaju ih na Zemlju.
“Uzbuđenje je veliko jer će se Neutron, značajno veća raketa od postojećeg Electrona kompanije Rocket Lab, takmičiti do određene mjere s raketama SpaceX-a i dramatično poboljšati ekonomiju kompanije,” kaže analitičar Cantor Fitzgeralda Andres Šepard (Andres Sheppard). Naglašava da je Rocket Lab već sada treći najčešći globalni lanser satelita u orbitu, nakon SpaceX-a i kineske vlade. “Rocket Lab je jedini od te tri opcije u kojeg se može ulagati kroz javna tržišta, što je po nama veliki razlog zašto su dionice nastavile rasti.”
Prva komercijalna raketa lansirana u svemir s južne hemisfere
Bek je samouki vazduhoplovni inženjer. Nije išao na fakultet, već je 1993. godine počeo raditi kao pripravnik u proizvođaču aparata Fisher & Paykel na Novom Zelandu. Tamo je bio uspješan, a u slobodno vrijeme gradio je rakete. Godine 2003. prešao je u istraživački institut novozelandske vlade gdje je vodio inženjerske programe fokusirane na optimizaciju tehnologija poput turbina na vjetar i supervodiča. Rocket Lab je osnovao 2006. godine.
Kompanija je ušla u istoriju tri godine kasnije kada je njihova Atea-1 postala prva komercijalno razvijena raketa koja je s južne hemisfere došla do svemira. Lansirana je s obale Novog Zelanda. Godine 2013. kompanija je sjedište preselila u SAD, a godinu kasnije počela rad na raketi Electron. Od prvog lansiranja 2017. do septembra ove godine, Electron je u orbitu doveo 197 malenih letjelica u sklopu 49 uspješnih misija, što ga čini predvodnikom industrije.
Može li Rocket Lab dostići SpaceX?
Kompanija je na berzu izišla u avgustu 2021. godine, a vrijednost joj je tada procijenjena na 4,1 milijardu dolara. To je gotovo 200 posto više od procjene od 1,4 milijarde dolara iz posljednjeg privatnog kruga finansiranja 2018. godine. Osim Beka, najveći dobitnici izlaska na berzu 2021. bile su kompanije za rizični kapital Khosla Bentures i Bessemer Venture Partners, kao i australijski državni fond. Oni su zajedno tokom pet krugova finansiranja od 2013. godine kupili gotovo 50-postotni udio u kompaniji.
Bek je bio vlasnik 12 posto kompanije nakon što je dionice u vrijednosti 10 miliona dolara prodao u privatnoj sekundarnoj transakciji 2019, a još 30 miliona dolara u sklopu izlaska na berzu 2021. Potom je u septembru 2023. prodao još 1 posto svog udjela za 20 miliona dolara. Bek je nakon toga rekao da “nema namjeru u ovom trenutku prodavati dodatne dionice”. I otada nije prodao nijednu dionicu, a cijene dionica Rocket Laba porasle su gotovo trostruko, dosegavši prošlog petka rekordnih 19 dolara po dionici.
Iako je Rocket Lab, s prihodima iz 2023. od gotovo 245 miliona dolara, mnogo manji od SpaceX-a Ilona Maska (Elon Musk), Bek svoju kompaniju vidi kao solidnog konkurenta. “SpaceX je najveća svemirska kompanija u svijetu i mislim da ljudi počinju shvatati da bi Rocket Lab mogao biti na drugom mjestu,” rekao je Bek za CNBC u četvrtak. “Te dvije kompanije počinju sve više nalikovati jedna drugoj i ne iznenađuje da će se jaz u procjeni vrijednosti s vremenom smanjivati.”
Matt Durot, Forbes
Rocket Lab’s Founder Peter Beck Just Became The World’s Newest Space Billionaire
(Prevela: Nataša Belančić)