Kineska kontrola izvoza tehnoloških minerala otežava snabdijevanje širom svijeta

Kineska kontrola izvoza antimona, germanijuma i galijuma znatno je umanjila snabdijevanje tehnološkog sektora širom svijeta, uprkos visokim cijenama. Mnogi kupci, naročito u Evropi, odsječeni su od lanaca snabdijevanja.

Kina je najveći svjetski proizvođač antimona, germanijuma i galijuma, ključnih sirovina u proizvodnji čiste energije, poluprovodnika i čipova, ali i vojne opreme.

U avgustu 2023. godine, Peking je proizvode od ta tri metala uvrstio na listu proizvoda čiji je izvoz strogo kontrolisan, kao odgovor na američku zabranu izvoza „jakih“ čipova u Kinu.

Predstavnik njemačke industrije Holger Kunce (Holger Kunze) tada je rekao da će se posljedice kineske odluke o ograničenju izvoza metala koji se koriste u proizvodnji poluprovodnika osjetiti i u Evropi, iako su te mjere možda odgovor na američka trgovinska ograničenja.

Trgovinske tenzije između Kine i SAD-a eskalirale su tokom 2024. godine odlukom SAD-a da ograniči izvoz nove generacije mašina za proizvodnju čipova. Pod pritiskom Vašingtona, iste mjere su uvele i Japan i Nizozemska, a Nizozemska je u septembru zabranila najvećoj evropskoj tehnološkoj kompaniji ASML izvoz mašina zasnovanih na ultraljubičastoj tehnologiji.

Zabrana izvoza antimona, germanijuma i galijuma

Početkom decembra, Vašington je dodatno ograničio izvoz poluprovodnika i opreme u Kinu, a Peking je odgovorio potpunom zabranom izvoza antimona, germanijuma i galijuma u SAD.

Mehanizam kontrole izvoza omogućava Pekingu upravljanje iskopavanjem i preradom ključnih minerala. Ako se proizvod nalazi na listi za kontrolu izvoza, izvoznici moraju tražiti dozvolu, a sam postupak je dugotrajan i netransparentan, navodi Reuters.

Najnoviji podaci kineske carinske uprave, objavljeni u nedjelju, pokazuju jasan trend – izvoz je pao, a neki kupci, naročito iz Evrope, odsječeni su iz lanca snabdijevanja.

Kineski izvoz proizvoda od antimona i germanijuma pao je u prvom kvartalu 2025. 57%, odnosno 39% u poređenju sa istim periodom prethodne godine.

Izvoz galijuma pao je u martu na najniži nivo od oktobra 2023. godine. Iako je tokom prva tri mjeseca ove godine došlo do blagog rasta, trenutni trend je i dalje daleko ispod nivoa iz 2022, posljednje pune godine prije uvođenja kontrole izvoza.

Antimon se izvozi u manji broj zemalja, u skromnim količinama, navodi Reuters. Nakon petomjesečne pauze, kineske kompanije su u martu poslale male količine antimona u Belgiju i Njemačku, ali su količine daleko ispod istorijskih nivoa. Veliki kupci, poput Nizozemske, nijesu primili nijednu isporuku od septembra prošle godine.

Izvoz antimona u SAD je obustavljen u septembru 2024, a izvoz germanijuma i galijuma još ranije, tokom 2023.

Zbog smanjenog kineskog izvoza, kupci širom svijeta teško dolaze do potrebnih sirovina, što uzrokuje rast cijena, kako globalno, tako i u samoj Kini.

Okidač za dodatne mjere kontrole: „recipročne carine“

Od početka godine, cijene antimona na fizičkom tržištu u Kini porasle su skoro 66%, dostigavši 18. aprila rekordnu vrijednost otkako se trguje na berzi, 230 hiljada juana (31.509 dolara) po toni.

Obrasci izvoza galijuma, germanijuma i antimona postavljaju pitanje koliko će izvoznih licenci Kina odobriti za još sedam tehnoloških metala koje je ovog mjeseca dodala na listu kontrolisanih proizvoda i koliko će trajati njihovo izdavanje. Očekuje se da će izvoznici čekati mjesecima, a oni koji posluju sa američkim kupcima još i duže.

Okida; za dodatne mjere kontrole bile su „recipročne carine“ koje je ovog mjeseca uveo kabinet američkog predsjednika Donalda Trampa (Donald Trump). Peking je odgovorio istom mjerom i zabranio izvoz grupe tehnoloških minerala.

Prema izvještaju južnokorejskog lista Korea Ekonomik Dejli (Korea Economic Daily), trgovinski partneri Kine takođe moraju poštovati ograničenja.

Peking je nedavno zatražio od južnokorejskih kompanija da ne isporučuju američkim proizvođačima oružja proizvode koji sadrže tehnološke minerale kineskog porijekla, navodi list, pozivajući se na izvore iz vlade i privrede.

Poremećaji u rastu južnokorejske ekonomije

Kinesko ministarstvo trgovine uputilo je taj zahtjev u pismu južnokorejskim proizvođačima energetskih transformatora, baterija, ekrana, električnih vozila, vazduhoplovne i medicinske opreme, navodi se u tekstu.

Ako prekrše ograničenja izvoza, južnokorejske kompanije mogle bi se suočiti sa sankcijama, piše list, pozivajući se na izvore.

„Peking je ovom odlukom prvi put zvanično uveo mjere kontrole izvoza kompanijama koje nijesu iz SAD-a, ali imaju razvijene veze sa najvećom svjetskom ekonomijom“, navodi Korea Ekonomik Dejli.

Ako Kina nastavi u tom pravcu, moglo bi doći do značajnih poremećaja u rastu južnokorejske ekonomije, koja se u velikoj mjeri oslanja na izvoz poluprovodnika, baterija i električnih automobila.

Ministarstvo industrije Južne Koreje nije odmah bilo dostupno za komentar jer je radno vrijeme bilo završeno, zaključuje Reuters.