Šoć: Pozicija predsjednika Evropske e-sports federacije ojačala bi status Crne Gore kao gejming i IT hab-a na Jadranu i u Evropi

Pozicija predsjednika Evropske e-sports federacije nudi alate da sve što je do sada rađeno u maloj Crnoj Gori bude preslikano na čitav kontinent: profesionalizaciju klubova, jake lige i direktan pristup sponzorima, a takođe bi dodatno ojačala status države kao „gejming i IT hab-a“ na Jadranu i u Evropi.

To je u intervjuu za Forbes Crna Gora rekao predsjednik Saveza elektronskih sportova Crne Gore Filip Šoć koji se kandidovao za predsjednika Evropske e-sports federacije.

Kaže da je to za njega prirodan nastavak petnaestogodišnjeg puta u kojem je – od otvaranja prvog gejming centra u Podgorici do Evropskog Gaming Summita u Baru – izgradio mrežu događaja, timova i saveza širom regiona, Evrope i svijeta.

Prema njegovim riječima, u Crnoj Gori je e-sport danas prilično prepoznat, i to zahvaljujući velikom razumijevanju domaćih medija.

„Naša prvenstva i festivali su odavno prisutni u TV prenosima, a nacionalne redakcije redovno izvještavaju o dešavanjima na sceni. Crnogorski olimpijski komitet nas je priznao još prije tri godine, što nas je svrstalo među rijetke zemlje Evrope sa tim statusom“, rekao je Šoć.

Kandidovali ste se za predsjednika Evropske e-sports federacije. Šta to znači za vas i za Crnu Goru?

Za mene je to prirodan nastavak petnaestogodišnjeg puta u kojem sam – od otvaranja prvog gaming centra u Podgorici do Evropskog Gaming Summita u Baru – izgradio mrežu događaja, timova i saveza širom regiona, Evrope i svijeta. Vjerujem da pozicija predsjednika nudi alate da sve ono što smo do sada radili u jednoj maloj zemlji preslikamo na čitav kontinent: profesionalizaciju klubova, jake lige i direktan pristup sponzorima. Evropska federacija danas okuplja 45 nacionalnih saveza – od Portugala do Gruzije – i upravlja kalendarom koji doseže stotine miliona gledalaca.

Što se Crne Gore tiče, ova kandidatura bi mogla dodatno da ojača njen status kao „gaming i IT hab-a“ na Jadranu i u Evropi. Ako institucije pravilno iskoriste priliku, možemo postati boot camp destinacija za evropske timove, baza za programere i mjesto festivala koji pune hotele i van ljetnje sezone. Bar već ima plan da se pozicionira kao prvi „Gaming City“ u regionu, uz stabilnu internet infrastrukturu i GameDev projekte koji se razvijaju u Podgorici. Dodamo li tome da će tržište video igara do kraja 2025. godine premašiti više stotina milijardi dolara, a broj aktivnih gejmera dostići 3,5 milijardi, jasno je koliki potencijal postoji za turizam, IT sektor i kreativne industrije u Crnoj Gori.

Imate li podršku institucija i je li ta podrška dovoljna?

Zvaničnu podršku smo dobili od Crnogorskog olimpijskog komiteta i Ministarstva sporta, koji su javno stali iza moje kandidature i aktivnosti. Pored toga, imamo veliki broj partnera iz Crne Gore, regiona i svijeta koji vjeruju u ovo što radimo, kao i lokalnu upravu grada Bara, tj. Opštinu Bar i TO Bar, Telekom, Five Grupu, CKB banku, Vijesti kao medijskog partnera i mnoge druge. Ove godine smo na Montenegro Future Festivalu i European Gaming Summitu ugostili kompanije čija ukupna tržišna vrijednost prelazi 600 milijardi dolara, među kojima su i Tencent, ESL FACEIT Group, Moonton…

Ipak, sistemska podrška države još je ograničena. Nedostaju fondovi za inovacije u gejmingu, poreski podsticaji i zakonski okvir koji bi motivisao strane firme da ulažu kod nas. Za poređenje – Danska i Finska subvencionišu do 25% troškova proizvodnje video igara, a Saudijska Arabija ulaže preko 38 milijardi dolara u izgradnju Esports City-ja u Rijadu. Jasno je koliko brzo se industrija razvija i koliko moramo da radimo da bismo ostali konkurentni. Zato je važno da e-sport bude dio nacionalne digitalne strategije i da se povežemo sa EU i IPA fondovima kako bismo dodatno podržali mlade.

Koje su ključne stavke vašeg programa?

Reorganizacija nacionalnih saveza – cilj nam je da u prvih 18 mjeseci sarađujemo sa najmanje 35 ministarstava sporta i olimpijskih komiteta kako bi e-sport bio zakonski priznat kao sportska grana, čime bi se omogućilo i njegovo finansiranje kroz zvanične državne kanale.

Kontinentalna medijska platforma – stvaramo objedinjeni streaming sistem koji će svakoj članici omogućiti pristup medijskom prostoru u svojoj zemlji, ali i globalnu vidljivost. Očekujemo potencijalni godišnji domet od preko 250 miliona gledalaca.

Zajednički kalendar takmičenja – nacionalne i kontinentalne lige, sa LAN i onlajn završnicama, organizovane na svim platformama: PC, konzole, mobilni telefoni i simulatori. Cilj je uključiti što veći broj mladih i razviti ih od školskog do profesionalnog nivoa.

Fond za infrastrukturu i obrazovanje – ovo je veoma bitan segment i nosilac cijelog ovog projekta, a to je edukacija i licenciranje u e-sportu, da e-sport postane profesionalan kao pravi sport. Tu imamo podršku NASEF-a, američke organizacije za edukaciju i gejmifikaciju koja radi u više od 70 država svijeta. Planiramo da napravimo jedinstvenu platformu koja može da edukuje i prati razvoj igrača, trenera, menadžera i drugih aktera od samog početka do profesionalnog nivoa.

S obzirom na to da svijet trenutno ima preko 3,32 milijarde aktivnih gejmera, a e-sport publika raste po stopi većoj od 10% godišnje, jasno je da je sada pravi trenutak da Evropa dobije stabilan, održiv i konkurentan okvir za svoj razvoj.

Koliko je e-sport prepoznat u Crnoj Gori?

U Crnoj Gori je e-sport danas prilično prepoznat, i to zahvaljujući velikom razumijevanju domaćih medija, koji su nam od samog početka dali podršku. Naša prvenstva i festivali su odavno prisutni u TV prenosima, a nacionalne redakcije redovno izvještavaju o dešavanjima na sceni. Crnogorski olimpijski komitet nas je priznao još prije tri godine, što nas je svrstalo među rijetke zemlje Evrope sa tim statusom.

Grad Bar, uz podršku Opštine Bar i TO Bar, već se pozicionira kao IT i gaming destinacija, kroz projekte kao što su eFest, Montenegro Future Festival, Adria turniri, European Gaming Summit i Global Game Jam. Kroz te događaje Crnu Goru su u posljednje četiri godine posjetile najvažnije kompanije iz svijeta tehnologije i gejminga. Samo ove godine, firme koje su bile na MFF-u i European Gaming Summitu imaju ukupnu tržišnu vrijednost veću od 600 milijardi dolara. To je jasna potvrda da se i Crna Gora pozicionira kao regionalni lider kada su u pitanju nove digitalne industrije.

Organizovali ste značajne turnire i festivale. Koliko su oni doprinijeli pozicioniranju Crne Gore?

Montenegro Future Festival 2025. okupio je više od 200 učesnika iz preko 35 zemalja, uz preko 5 miliona pregleda na online platformama – što je 47% više u odnosu na prethodnu godinu. E-Adriatic Cup u EA FC 25 uključio je nacionalne timove, a prenosi su emitovani na globalnim kanalima kao što su Twitch, Facebook Live i evropske TV stanice. Prema podacima TO Bar, tokom festivala je zabilježen rast prihoda od turizma za 9%.

Dodatno, organizovali smo i „Ultimate Clash by EAL“, LAN turnir koji je okupio najbolje timove iz regiona, Evrope i svijeta. Sve to pozicionira Crnu Goru kao pouzdanog partnera i ozbiljnog igrača na evropskoj i svjetskoj mapi e-sporta. Kroz ovakve događaje stvaramo nova partnerstva, otvaramo prilike za investicije i osiguravamo vidljivost za naše mlade talente, programere, timove i medije.

Savez radi na formiranju Mediteranske e-Sport federacije i Federacije malih zemalja.  Dokle ste stigli s tim projektom s vašim partnerima iz Evrope i svijeta?

Očekujemo da uskoro objavimo gdje će se održati prvi Generalni sastanak Mediteranske e-Sport federacija (MESF). Ova federacija će okupljati 26 zemalja iz mediteranskog regiona i ima plan da se u budućnosti e-sport uključi u zvanični program Mediteranskih igara. Takođe, ideja je da se kroz e-sport promovišu države kao turističke destinacije i da se podstakne saradnja između gaming saveza i turističkih organizacija.

Paralelno s tim, radimo na osnivanju Federacije malih zemalja, koja bi okupila države poput Andore, San Marina, Lihtenštajna, Crne Gore, Kipra, Monaka, Luksemburga, Islanda, Gibraltara… Planiramo da već 26-27. godine organizujemo Small Nations Cup u tri discipline – mobilne igre, PC i simulacije – sa finalom koje bi se održalo u jednoj od članica. čime dokazujemo da i male države mogu imati velike uspjehe u digitalnim sportovima. Ovo je jedan od najzanimljivijih projekata koji doprinosi boljem razvoju manjih zemalja i regiona i potvrđuje da su ravnopravni sa velikim silama. Crna Gora je to već mnogo puta dokazala.