Ministar Filip Radulović: Uskoro tender za idejni projekat Jadransko-jonskog autoputa

Tender za izradu idejnog projekta Jadransko-jonskog autoputa mogao bi biti raspisan već sljedećeg mjeseca jer se tada očekuje završetak izrade idejnog rešenja njegovog ukrštanja sa autoputem Bar-Boljare i brzom saobraćajnicom.

To je u intervjuu za Forbes magazin rekao ministar saobraćaja i pomorstva Filip Radulović, koji je rođen u Podgorici, a odrastao u Sjedinjenim Američkim Državama.

Osnovno i srednje obrazovanje stekao je u San Francisku, a diplomirao na Univerzitetu Kalifornije u Dejvisu koji je Forbes svrstao u 10 najboljih državnih univerziteta. Studirao je biotehnologiju i menadžment tehnologije, a studije je završio u roku. Radio je za neke od najvećih svjetskih kompanija u oblastima biotehnologije, automobilske industrije i zelene energije uključujući i kompaniju Tesla, piše u njegovoj biografiji. Nakon povratka u Crnu Goru 2020. godine, bio je predsjednik Odbora direktora avio-kompanije “AirMontenegro” i izvršni direktor Montenegro Works-a. Za ministra pomorstva i saobraćaja u Vladi Milojka Spajića izabran je krajem oktobra prošle godine.

Govoreći o stanju crnogorskih puteva i planovima za rekonstrukciju, kazao je da je budžetom za ovu godinu planirano ulaganje od 71 milion eura u izgradnju, rekonstrukciju i održavanje magistralnih i regionalnih puteva i dodatnih 90 miliona eura za potrebe izgradnje autoputeva.

Kao najznačajnije, i samim tim najskuplji projekte, on izdvaja rekonstrukciju puteva Rožaje-Špiljani, Lepenac-Ribaravine-Berane, Bijelo Polje-granica sa Srbijom, izgradnja bulevara Tivat-Jaz, kao i izgradnja puta Cetinje-Čevo.

U ciframa, kako izgledaju crnogorski putevi?

Crnogorski putevi se dijele na državne i opštinske. Ukupna dužina državnih puteva, misleći na autoputeve i magistralne i regionalne puteve, iznosi preko 2.000 km, dok je dužina opštinskih puteva ukupno skoro 8.000 km.

Kakva je situacija kada je riječ o putnoj infrastrukturi?

U prethodnom periodu je izgrađeno, rekonstruisano i modernizovano više stotina kilometara magistralnih i regionalnih puteva, čime su stvoreni uslovi za kvalitetniji, udobniji, ekonomičniji i bezbjedniji saobraćaj i samim tim bolju povezanost i drumsku pristupačnost Crne Gore.

Koliko će novca biti uloženo za rekonstrukciju puteva?

I u ovoj godini planirano da se nastavi ili počne sa izgradnjom ili rekonstrukcijom 120 km puteva u sjevernoj regiji, 75 km u centralnoj regiji i 306 km u primorskoj regiji. Određivanje prioriteta u izgradnji i rekonstrukciji se vrši vodeći računa o obimu saobraćaja, broju saobraćajnih nezgoda, tehničkim karakteristikama puteva, značaju putnih pravaca, starosti puteva i sl.

Koliko novca je planirano za izgradnju novih puteva?

Programom izgradnje, rekonstrukcije, održavanja i zaštite magistralnih i regionalnih puteva za 2024. godinu planirano je da se za redovno i investiciono održavanje, rekonstrukciju i izgradnju magistralnih i regionalnih puteva realizuju aktivnosti u iznosu od 71 milion eura. Pored toga, budžetom je predviđeno i dodatnih 90 miliona eura za potrebe izgradnje autoputeva. Ukupan kapitalni budžet za 2024. godinu za razvoj putne infrastrukture iznosi 161 milion eura.

Kao  najznačajniji i samim tim najskuplji projekti se izdvaja rekonstrukcija puta Rožaje-Špiljani, rekonstrukciju puta Lepenac-Ribaravine-Berane, rekonstrukcija puta Bijelo Polje-granica sa Republikom Srbijom, izgradnje bulevara Tivat-Jaz, kao i izgradnja puta Cetinje-Čevo.

Šta je sa drugom dionicom autoputa?

Kao što vam je poznato za nastavak izgradnje autoputa, to jeste dionice Mateševo-Andrijevica, obezbijedili smo kredit Evropske banke za obnovu i razvoj (IBRD) u iznosu od 200 miliona eura, kao i grant u iznosu od 200 do 240 miliona eura. EBRD  je objavila pretkvalifikacioni tender za dionicu autoputa Mateševo-Andrijevica. Krajnji rok za podnošenje prijava je do kraja juna ove godine. Tender je otvoren za sve međunarodne učesnike u skladu sa pravilima i politikama nabavke EBRD-a.

Šta će biti sa projektom izgradnje Jadransko-jonskog autoputa?

U ovoj godini planirano je raspisivanje tendera za izradu idejnog projekta Jadransko-jonskog autoputa, odnosno nakon završetka izrade idejnog rješenja i ukrštanja autoputa Bar-Boljare sa Jadransko-jonskim autoputem i brzom saobraćajnicom i njegove revizije. A što se očekuje da bude završeno u julu ove godine. Jadransko-jonski autoput je jedan od značajnih projekata iz oblasti putne infrastrukture. Značaj se prevashodno ogleda u tome što ova saobraćajnica povezuje Italiju, Sloveniju, Hrvatsku, Bosnu, naravno Crnu Goru, Albaniju i Grčku, što bi smanjilo vrijeme putovanja u tranzitu, generisalo novi privredni sadržaj uz koridor autoputa, povećalo bezbjednost saobraćaja i povećalo pristupačnost Crne Gore kao turističke destinacije. Nažalost, ovaj projekat u prethodnom periodu nije bio na listi prioritetnih projekata, pa iz tog razloga ništa nije rađeno po pitanju izrade tehničke dokumentacije. Za ovu godinu fokus je stavljen na izradu tehničke dokumentacije, odnosno idejnog rješenja i idejnog projekta, nakon čega će se razmotriti najbolji način izgradnje, a vodeći se načelima o fiskalnim ograničenjima i teškim projektima. Ono što je bitno naglasiti, projekat izgradnje Jadransko-jonskog autoputa je podržan od strane kolega iz Bosne i Hercegovine.

Da li će se graditi zaobilaznica oko Budve?

Realizacija velikih infrastrukturnih projekata, kao što je brza saobraćanica duž crnogorskog primorja, koju planiramo započeti ili u potpunosti realizovati u narednom srednjoročnom periodu, značajno će riješiti problem saobraćajnih gužvi u ljetnjim mjesecima duž primorja. Podsjećam da je jasan stav ove Vlade da se do 2030. počnu ili realizuju značajni infrastsukturni projekti među kojima je i brza saobraćajnica duž primorja, koja će sadržati i zaobilaznicu oko Budve. Time će se riješiti saobraćajne gužve tokom ljetnjih mjeseci, a slobodno mogu reći i tokom cijele godine jer postojeća magistrala, koja cijelom dužinom kroz opštinu Budva prolazi kroz naselje, odavno ima karakter gradske saobraćajnice na kojoj je istovremeno prisutan motorni i pješački saobraćaj, čime se smanjuje njena protočnost i bezbjednost svih učesnika u saobraćaju. Očekujemo da će na ponovoljenom javnom pozivu Monteput izabrati projektanta za izradu idejnog rješenja prelaska preko Bokokotorskog zaliva i da će se ovaj višedecenijski problem uspješno riješiti te uz podršku opština Herceg-Novi, Tivat i Kotor iznaći najbolje rješenje.

Šta mislite o brzim cestama?

Brze saobraćajnice i auto-putevi su sa aspekta bezbjednosti i protočnosti saobraćaja najbolja tehnička rješenja. Iako zahtijevaju veća finansijska sredstva za izgradnju i održavanje, njihove prednosti u smislu bezbjednosti saobraćaja, bolje protočnosti, kraćeg vremena putovanja i uticaja na turistički i cjelokupni društveno-ekonomski razvoj su nemjerljive. Strateškim dokumentima Crne Gore su prepoznate brze saobraćajnice duž cijelog crnogorskog primorja i brza saobraćajnica na sjeveru države koja će povezivati autoput Bar-Boljare preko Bijelog Polja i Pljevalja sa autoputevima u Bosni. Takođe, prostorno-planskim dokumentima predviđena je i brza saobraćajnica koja bi povezivala Podgoricu i Nikšić.

Šta je to što posebno nedostaje našoj putnoj infrastrukturi?

Prvo i osnvno značajna razlika u tehničkim elementima samih puteve, to jeste standardima koji se primjenjuju u projektovanju i izgradnji puteva u Americi i Evropi se razlikuju, te su i tehnički elelementi puteva različiti. S obzirom na različite standarde i prostorne kapacitete, putevi u Americi su širi i samim tim komforniji i bezbjedniji za saobraćaj. Naravno, s obzirom na prostorna ograničenja i konfiguraciju terena u Crnoj Gori  nije moguće vršiti poređenja sa putevima u Americi.