Forbes lista najmoćnijih žena svijeta

Ničim izazvana invazija ruskog predsjednika Vladimira Putina na Ukrajinu bila je trenutak istine za Evropu. Predsjednica Evropske komisije, Ursula fon der Lajen, odgovorila je na izazov.

Nedjelju dana nakon početka rata, Ursula fon der Lajen (von der Leyen) najavila je uvođenje tri ekonomske sankcije protiv Rusije – zabranu transakcija s ruskom centralnom bankom, zatvaranje vazdušnog prostora za ruske avione i zabranu medijskih agencija u vlasništvu Kremlja.

“Zaštita naše slobode ima svoju cijenu,” rekla je fon der Lejen. “To je naš princip: sloboda je neprocjenjiva„.

Vođstvo koje je pokazala tokom rata u Ukrajini kao i za vrijeme pandemije koronavirusa, fon der Lejen je donijelo prvo mjesto na Forbes-ovom 19. godišnjem popisu najmoćnijih žena svijeta. Uticaj fon der Lejen je jedinstven – niko drugi na Forbes popisu ne osmišljava politike u ime 450 miliona ljudi – ali njena posvećenost slobodnom i demokratskom društvu nije jedinstvena. Fon der Lejen samo je jedno ime u najvećoj priči 2022. godine: onoj o ženama koje nepokolebljivo brane demokratiju.

Amerikanke su prošle godine pretrpjele najveći gubitak svojih prava u posljednjih nekoliko decenija: tamošnji Vrhovni sud ograničio je pravo žene na pobačaj. U odgovoru na tu odluku, glasačice su predvodile izlaznost na američkim takozvanom “međuizborima” za Kongres. U Iranu, hiljade žena izašlo je na ulice protestujući zbog teokratskih zakona zbog kojih su tretirane kao građani drugog reda.

Na ovogodišnjoj listi, njih predstavlja Džina Mahsa Amini (Jina “Mahsa” Amini) na stotom mjestu, čija je smrt prošlog septembra pokrenula dosad neviđenu revoluciju žena. Ostatak žena na listi dolazi iz tradicionalnih sektora moći – 39 njih su izvršne direktorke, 10 je moćnih političarki, a na popisu se nalazi i 11 milijarderki s ukupnim bogatstvom od 115 milijardi dolara.

Popis je sastavljen na osnovu četiri glavna kriterijuma: novac, mediji, sfera uticaja i utisak. Kod političarki, Forbes je u obzir uzimao i populaciju i BDP zemalja koje vode, kao i spominjanje u medijima. Rezultat je popis žena koje se bore protiv statusa kvo.

“Ako ne reagujete na kršenje vaših prava,” kaže Roja Borumand (Roya Boroumand), iranska istoričarka i aktivistkinja za ljudska prava, “ono će se dogoditi i drugi put, i treći put.”

Forbes donosi 10 najmoćnijih žena svijeta za 2022. godinu:

1. Ursula fon der Lajen

Predsjednica Evropske komisije

Ursula fon der Lajen postala je predsjednica Evropske komisije u julu 2019. Ona je prva žena na toj poziciji, a prije toga je bila njemačka ministarka odbrane u mandatu kancelarke Angele Merkel.

Fon der Lajen je 2020. predvodila donošenje zakona o 750 milijardi eura vrijednom paketu pomoći za borbu protiv pandemije koronavirusa, a 2022. je postala jedna od najčvršćih zapadnih saveznika Ukrajine.

2. Kristin Lagard

Predsjednica Evropske centralne banke

Kristin Lagard (Christine Lagarde) je 1. novembra 2019. postala prva žena u istoriji na čelu Evropske centralne banke. Lagard, kao odgovorna osoba za evropsku monetarnu politku, mora da prođe ključan test: osigurati da pandemija koronavirusa ne unese dodatan haos u euro zonu. Od 2011. do sredine 2019. ona je bila na čelu Međunarodnog monetarnog fonda, čiji je zadatak da osigura stabilnost globalnog monetarnog sistema. Bila je prva žena na toj poziciji.

Analizirajući finansijsku krizu iz 2008. godine, Lagard je naglasila ulogu “groupthinka” – odnosno insistiranja na istim mišljenjima – u industriji kojom dominiraju muškarci, pozvavši na rodnu reformu.

3. Kamala Heris

Potpredsjednica Sjedinjenih Američkih Država

Kamala Heris (Kamala Harris) je 20. januara 2021. postala prva žena, prva crnkinja i prva Amerikanka južnoazijskog porijekla na poziciji potpredsjednice Sjedinjenih Američkih Država. Heris je i ranije rušila stereotipe: 2016. je postala prva Amerikanka indijskog porijekla izabrana u američki Senat, a 2010. je postala prva crnkinja i prva žena na poziciji glavnog državnog pravobranioca savezne države Kalifornije.

Heris je rođena u Kaliforniji, u gradu Ouklendu. Njena majka u SAD je imigrirala iz Indije, a otac s Jamajke. Studirala je na Univerzitetu Hauard, i tako postala prvi alumni nekog univerziteta, koji mahom pohađaju crnci, na poziciji potpredsjednice SAD-a.

4. Meri Bara

Izvršna direktorka, Dženeral Motors

Meri Bara (Mary Barra) postala je izvršna direktorka Dženeral Motorsa 2014. kao prva žena na čelnoj poziciji jednog od tri najveća autoproizvođača u SAD.

Bara je investirala milijarde dolara u razvoj električnih vozila, automobila na samoupravljanje i uslugu dijeljenja vožnji Mejven (Maven).

U proljeće 2020. promijenila je način proizvodnje GM-a kako bi pomogla kompaniji za medicinske uređaje Ventek Lajf Sistems (Ventec Life Systems) u proizvodnji preko potrebnih ventilatora.

GM već dugo ostvaruje odlične rezultate po pitanju rodne ravnopravnosti: 2018. bila je jedna od samo dvije globalne kompanije u kojoj nije postojala rodno uslovljena razlika u platama.

5. Ebigejl Džonson

Izvršna direktorka, Fideliti Investments

Ebigejl Džonson (Abigail Johnson) postala je izvršna direktorka kompanije Fideliti Investmenst (Fidelity Investments) 2014. godine, preuzevši tu poziciju od svog oca. Predsjednica uprave postala je 2016.

Njen djed, Edvard Džonson II, osnovao je ovaj investicioni fond 1946. Džonson ima vlasništvo nad 28,5 odsto udjela u kompaniji, koja, zaključno s podacima iz septembra ove godine, upravlja imovinom vrijednom 4,5 milijardi dolara.

Džonson je prihvatila pojavu kriptovaluta: 2018. godine, Fideliti je pokrenuo platformu koja institucionalnim investitorima omogućava trgovanje bitkoinom i eterom.

Kao studentkinja, radila je ljetnje poslove u Fidelitiju, a kompaniji se na puno radno vrijeme pridružila kao analitičarka 1988. nakon što je diplomirala na Harvardu.

6. Melinda Frenč Gejts

Kopredsjednica, Bil & Melinda Gejts Fondacije

Melinda Frenč Gejts (Melinda French Gates) jedna je od najmoćnijih žena u svijetu filantropije. U maju 2021. godine, Bil i Melinda Gejts najavili su da se razvode, ali nastavili su da zajedno vode svoju humanitarnu fondaciju.

Frenč Gejts je i sama postala milijarderka nakon što joj je Bil prebacio akcije u vrijednosti od 2,4 milijarde dolara u maju 2021.

U sklopu misije fondacije da pomogne ljudima da vode zdrave i produktivne živote, Melinda je svoju energiju posvetila pravima žena i djevojaka. Sada se fokusira na zatvaranje jaza u investiranju u kompanije koje osnivaju žene, a to želi postići svojim inkubatorom za investicije Pivotal (Pivotal Ventures).

7. Đorđa Meloni

Premijerka Italije

U oktobru prošle godine, Đorđa Meloni (Giorgia Meloni) postala je premijerka Italije, prva žena u istoriji te zemlje na toj poziciji. Meloni je takođe predsjednica italijanske desničarske stranke Braća Italije (Fratelli d’Italia), a tu poziciju preuzela je u martu 2014. godine. Kao petnaestogodišnjakinja pristupila je mladima Italijanskog socijalnog pokreta, stranke koju su osnovali pristalice bivšeg italijanskog diktatora Benita Musolinija (Benito Mussolini), a koju opisuju kao “neofašističku.”

“Da prirodnim porodicama, ne LGBT lobijima, da seksualnom identitetu, ne rodnoj ideologiji,” rekla je Meloni u govoru u junu prošle godine, što je izazvalo strahove da će njena pobjeda na izborima dovesti do smanjenja prava za žene i LGBTQ osobe.

8. Keren Linč

Izvršna direktorka, CVS Helt

Keren Linč (Karen Lynch) je za izvršnu direktorku kompanije za zdravstvene usluge imenovana u februaru 2021. CVS-u se pridružila kao zamjenica izvršnog direktora 2018, nakon što je kompanija dovršila 70 milijardi dolara vrijednu akviziciju Etne (Aetna).

U martu 2020. godine, Linč je preuzela vođstvo nad organizacijom CVS-ovog odgovora na pandemiju koronavirusa. CVS Helt (CVS Health) upravlja najvećim brojem nezavisnih lokacija za testiranje na koronavirus u SAD.

Linč je članica neprofitne organizacije Biznis raundtejbl (Business Roundtable) i izvršnog odbora globalne koalicije za vrijednost zdravstva pri Svjetskom ekonomskom forumu, a takođe je i članica ženskog veća Boston koledža.

Svoju karijeru započela je kao javni računovođa u kompaniji Ernst i Jang (Ernst & Young).

9. Džuli Svit

Izvršna direktorka, Aksenčer

Prije nego je u septembru 2019. godine postala izvršna direktorka kompanije za globalne usluge Aksenčer (Accenture), Džuli Svit (Julie Sweet) je bila na čelu ogranka kompanije za Severnu Ameriku, što je najveće tržište Aksenčera.

Kao i Linč, i Svit je članica neprofitne organizacije Biznis raundtejbl, kao i međunarodnog poslovnog vijeća Svjetskog ekonomskog foruma, a sjedi i u upravi direktora Katalista (Catalyst).

Za Svit je prioritet promocija različitosti. “Kultura jednakosti pomaže svima. To nije igra sa samo jednim pobjednikom,” rekla je Svit za Forbes.

10. Džejn Frejzer

Izvršna direktorka, Sitigrup

Džejn Frejzer (Jane Fraser) imenovana je za nasljednicu izvršnog direktora Majkla Korbata (Michael Corbat) 2020. godine, a ulogu je službeno preuzela u martu 2021. Ona je prva žena na mjestu izvršnog direktora Sitigrupa (Citigroup) u istoriji kompanije, a takođe je i prva žena na čelu neke velike banke s Vol strita.

Prije nego što je postala izvršna direktorka Sitigrupa, ona je bila predsjednica odbora banke, kao i izvršna direktorka Sitijevog dijela Global konzjumer benking (Global Consumer Banking).

Banci se pridružila 2004. godine, a tokom karijere vodila je odjeljenja korporativne strategije i akvizicija tokom posljednje velike finansijske krize.