Gdje je kanabis legalan u Evropi – U Crnoj Gori i dalje zabranjena supstanca
U aprilu 2024. godine, Njemačka je legalizovala rekreativnu upotrebu marihuane, postavši najveća zemlja u Evropi koja je „pozelenjela“. Trenutno 28 zemalja članica EU ima neki oblik legalizacije, bilo za medicinsku ili rekreativnu upotrebu. Za sada je tržište kanabisa u EU još malo. Ove godine se očekuje prodaja od 1,2 milijarde dolara, prema izvještaju kompanije Prohibition Partners. Predviđa se da će do 2028. vrijednost tržišta porasti na 2,6 milijardi dolara, a u narednih 10 godina dostići će šest milijardi dolara godišnje. To je rast veći od 400% u odnosu na ovu godinu.
Njemačka, najveća ekonomija EU i trenutno najveće legalno tržište marihuane na kontinentu, imala je oko 500 miliona dolara prodaje prošle godine. Očekuje se da će do kraja 2025. ta vrijednost porasti na nešto manje od milijardu dolara. Ujedinjeno Kraljevstvo, koje od Bregzita 2020. nije član EU, ima legalno medicinsko tržište sa godišnjom prodajom od oko 255 miliona dolara.
U poređenju sa SAD – gdje je 40 saveznih država legalizovalo medicinsku upotrebu, a 24 države dozvoljavaju i rekreativnu – i gdje je prošle godine ostvareno 32 milijarde dolara legalne prodaje kanabisa, evropsko tržište je otprilike veličine tržišta marihuane u saveznoj državi Nju Džersi. Ipak, potencijalni rast i razumna regulativa koja omogućava da se kanabis legalno uzgaja u Španiji i Portugalu i izvozi u druge zemlje, stvorili su čvrstu ekonomsku osnovu za kompanije koje ulažu stotine miliona dolara u rastuću industriju kanabisa u EU.
„Rast je spor, ali su politike praktične“, kaže Bou Vitni (Beau Whitney), osnivač firme za podatke o kanabisu Vitni Ekonomiks (Whitney Economics), govoreći o procesu legalizacije u Evropi. „I imaju regulativu zasnovanu na zdravom razumu“.
Zakoni o kanabisu širom Evrope i Ujedinjenog Kraljevstva:
Rekreativna upotreba
Samo tri evropske zemlje su legalizovale rekreativnu upotrebu marihuane. Ali, ti programi se razlikuju od tržišta rekreativne upotrebe u SAD. Umjesto stotina prodavnica, postoje neprofitni klubovi u kojima članovi mogu da dobiju marihuanu.
- Malta: Jedna od najmanjih zemalja u EU prva je legalizovala i regulisala ličnu upotrebu kanabisa 2021. Zakon dozvoljava posjedovanje i uzgoj do četiri biljke po domaćinstvu. Iako nema komercijalno tržište kao u SAD, građani mogu kupiti proizvode od kanabisa u neprofitnim zadrugama.
- Luksemburg: Finansijsko središte EU legalizovalo je rekreativni kanabis 2023, ali je prodaja i dalje zabranjena. Dozvoljeno je uzgajanje do četiri biljke pod strogim pravilima i privatna konzumacija za osobe starije od 18 godina. Medicinska marihuana je legalna od 2018.
- Njemačka: Najveća ekonomija Evrope legalizovala je rekreativni kanabis 2024. Dozvoljeno je posjedovanje do 50 grama i uzgajanje do tri biljke kod kuće. Umjesto prodavnica, dozvoljeni su neprofitni kanabis klubovi. Njemačka već ima i razvijeno tržište medicinske marihuane.
Medicinska marihuana
Programi medicinske marihuane u Evropi se značajno razlikuju, ali većina dozvoljava izdavanje proizvoda isključivo preko apoteka. Neke zemlje, poput Kipra, dozvoljavaju samo kanabis ulje. Danska dozvoljava farmaceutske ljekove poput Sativeksa, ali i biljne oblike marihuane kroz pilot-program. U Velikoj Britaniji dozvoljena je i upotreba cvijeta biljke.
Zemlje koje dozvoljavaju medicinsku marihuanu:
- Kipar
- Češka
- Danska
- Francuska (pilot-program do marta 2026.)
- Grčka
- Italija
- Sjeverna Makedonija
- Norveška
- Portugal
- Rumunija (samo sa niskim THC-om)
- Švajcarska
- Ukrajina
- Velika Britanija
Dekriminalizacija
Četiri zemlje EU široko su dekriminalizovale marihuanu. Najveća među njima je Španija, čiji zbunjujući pristup omogućava sivi sektor prodaje (koji je tehnički ilegalan), ali i državni program za legalni uzgoj i izvoz marihuane. Nizozemska ima politiku „tolerancije“. Marihuana se smatra „lakom drogom“ i dozvoljena je prodaja u čuvenim kafićima u Amsterdamu pod strogim pravilima.
Zemlje sa dekriminalizovanom marihuanom:
- Estonija
- Nizozemska
- Slovenija
- Španija
Farmaceutski kanabinoidni ljekovi
Farmaceutski kanabinoidni ljekovi su potpuno različiti od proizvoda za medicinsku ili rekreativnu upotrebu. Većina zemalja koje dozvoljavaju neki oblik legalnih kanabinoida dozvoljavaju isključivo ljekove na bazi THC-a (psihoaktivna komponenta) i CBD-a (poznatog po ljekovitim svojstvima). U tim zemljama legalni su proizvodi poput Sativeksa (koji sadrži THC dobijen iz marihuane) i dronabinola (sintetički THC), isključivo na ljekarski recept.
Zemlje u kojima su ovi ljekovi legalni:
- Austrija
- Belgija
- Hrvatska
- Finska
- Irska
- Lihtenštajn
- Poljska
- Turska
Ilegalno
U većini evropskih zemalja marihuana je i dalje ilegalna, kako za medicinsku tako i za rekreativnu upotrebu. Evo spiska zemalja gdje je kanabis i dalje zabranjena supstanca:
- Andora
- Bugarska
- Bosna i Hercegovina
- Belorusija
- Mađarska
- Island
- Kosovo
- Litvanija
- Letonija
- Monako
- Moldavija
- Crna Gora
- San Marino
- Srbija
- Slovačka
- Švedska
Will Yakowicz, Forbes
Where Is Cannabis Legal In Europe?