Forbes rangirao zarade svih predsjednika SAD, Klinton na začelju

Inflacija jede vrijednost plate vrhovnog komandanta od 400.000 dolara, koja će do 2028. godine pasti na najniži nivo svih vremena. Ali, pogled u istoriju pokazuje da veliki oscilacije nisu nužno nove.

Inflacija ne pogađa samo Džoa Bajdena (Joe Biden) u političkom smislu – ona ga pogađa lično. Predsjednik zarađuje fiksnih 400.000 dolara godišnje, što vrijedi sve manje svake godine kako cijene rastu. S obzirom na nedavni skok inflacije, kupovna moć Bajdenove plate je sada 18% niža nego što je bila kada je stupio na dužnost. A najgore tek dolazi: Ako inflacija nastavi sadašnjim tempom, prema procjenama Forbesa, predsjednik koji bude na funkciji do 2028. godine biće najgore plaćen u istoriji Sjedinjenih Američkih Država.

Da bismo u potpunosti razumjeli kako se ovo desilo, potrebno je vratiti se u kasne 1700-te godine, kada Sjedinjene Američke Države nisu imale glavnog čoveka. Tek oslobođeni od kralja Džordža III, osnivači su kreirali Ustav koji ne bi postavio predsjednika na stalni tron, ali bi mu ipak bilo veoma udobno. „Treći sastojak ka uspostavljanju snage izvršne vlasti“, napisao je Aleksander Hamilton (Alexander Hamilton) u Federalistu br. 73, „je adekvatna nadoknada“.

Tako je Džordž Vašington (George Washington) stupio na dužnost 1789. godine sa godišnjom platom od 25.000 dolara, što je danas jednako iznosu od oko 600.000 dolara. Ova plata je ostala na tom nivou skoro 100 godina, u periodu tokom kojeg je deflacija bila gotovo isto tako česta kao i inflacija, ostavljajući predsjednika velikodušno kompenzovanim u većem dijelu tog perioda.

Jedan izuzetak se dogodio tokom rata 1812. godine, kada su ratna potrošnja i britanska blokada američkih luka izazvali nagli skok cijena, smanjujući današnju vrijednost plate Džejmsa Medisona (James Madison) na otprilike 365.000 dolara – jedva dovoljno za nekoga ko je takođe morao da se nosi sa crvenim mundirima koji su spalili Bijelu kuću.

Abraham Linkoln (Abraham Lincoln) je doživeo sličnu dinamiku. Da bi finansirao građanski rat, njegova administracija je štampala zelene novčanice kao luda, snižavajući vrijednost dolara i smanjujući inflacijom prilagođenu vrijednost Linkolnove plate od 25.000 dolara sa 850.000 na 500.000 dolara do 1865. godine.

Osam godina nakon završetka rata, bivši general Unije Julasis S. Grant (Ulysses S. Grant) je potpisao zakon kojim se povećavaju plate kongresmena i udvostručuje njegova sopstvena na 50.000 dolara, što je na godišnjem nivou jednako današnjih 1,3 miliona dolara. Mjera, koja je postala poznata kao „Zakon o povećanju plata“, bila je toliko nepopularna da je Kongres kasnije povukao svoje povećanje plata. Međutim, predsjednikova je ostala.

Plata je ponovo porasla 1909. godine, na 75.000 dolara, po inauguraciji Vilijama Hauarda Tafta (William Howard Taft, najplaćenijeg predsjednika u istoriji SAD-a. Te godine, Taft je zarađivao više od 2,5 miliona dolara u današnjim iznosima. Njegov nasljednik, Vudrou Vilson (Woodrow Wilson), nije bio toliko srećan, gledajući kako vrijednost njegove plate pada na otprilike 1,1 milion dolara do 1920. godine, zbog novog talasa inflacije izazvane – još jednom – vojnim troškovima, ovaj put za Prvi svjetski rat.

Velika depresija je uzrokovala pad cij0ena širom zemlje, uništavajući zaostavštinu Herberta Huvera (Herbert Hoover), ali povećavajući njegovu platu, na osnovu prilagođavanja inflaciji. Plata Frenklina D. Ruzvelta (Franklin Delano Roosevelt) od 75.000 dolara je takođe vrijedila mnogo, oko 1,3 miliona dolara u današnjim iznosima kada je umro 1945. godine.

Nakon završetka Drugog svjetskog rata, ekonomija je procvjetala i inflacija je porasla, smanjujući predsjedničku platu ispod milion dolara (po današnjim uslovima). Heri Trumen (Harry Truman) se ipak dobro snašao, zahvaljujući povećanju plate od 25.000 dolara koje je Kongres odobrio, čime je predsjednička plata 1949. godine porasla na 100.000 dolara godišnje (što je na godišnjem nivou ekvivalentno više od milion dolara danas) uz dodatak od 50.000 dolara za troškove. Trumen, farmer iz Mizurija, kasnije je pisao zakonodavcima da im se zahvali na povećanju plate i da predloži slična povećanja širom izvršne vlasti. „Najbolji zakoni“, napisao je, „mogu biti uništeni lošom administracijom“.

LISTA PREDSJEDNIKA SAD PREMA VISINI PLATE

Kongres je povećao predsjedničku platu na 200.000 dolara ponovo 1969. godine kada je Ričard Nikson (Richard Nixon) ušao u Bijelu kuću. Njegov potpredsjednik Džerald Ford (Gerald Ford), koji je preuzeo dužnost nakon što je Nikson dao ostavku osramoćen, i Fordov nasljednik Džimi Karter (Jimmy Carter) bili su posljednji koji su zarađivali više od milion dolara u današnjim iznosima.

Stagflacija kasnih 1970-ih je značajno smanjila realnu vrijednost predsjedničke plate, a stalna, relativno niska inflacija od tada je nastavila da je podriva. Bil Klinton (Bill Clinton) je 2001. napustio dužnost sa pravnim dugovima djelimično zahvaljujući borbi za opoziv. Za njegovog nasljednika, međutim, predsjednička plata se udvostručila na 400.000 dolara, čime je porasla sa najnižeg nivoa svih vremena od 355.000 dolara na 700.000 dolara u današnjim uslovima.

Niko nije dirnuo predsjedničku platu od tada, a sa inflacijom koja je u posljednjih nekoliko godina iznad ciljanog nivoa, izgleda da će plata sljedećeg predsjednika nastaviti da pada – potencijalno ispod Klintonovog najnižeg nivoa do 2028. godine. Ako Tramp pobijedi ove godine, malo je vjerovatno da bi on bio taj koji bi je povećao – ipak, on ima milijarde i redovno se hvalio kako je donirao svoju platu tokom prvog mandata kao predsjednik.

Bajden bi mogao da vidi neku vrijednost u povećanju plate. Predsjednik, čije se neto bogatstvo procjenjuje na 10 miliona dolara većinom zahvaljujući nekretninama, prošle godine je koristio kreditnu liniju na osnovu vrijednosti kuće da bi došao do malo više gotovine.

Kyle Khan-Mullins, Forbes

Why The Next President Might Be The Worst-Paid In U.S. History