Gasi se peta najstarija aviokompanija u svijetu: Jugoslavija je bila prva međunarodna destinacija

BIZNIS Forbes 25. okt 2024. 14:53
featured image

25. okt 2024. 14:53

Poslije 101 godine od osnivanja i prvog leta, češka nacionalna aviokompanija prestaće da postoji. Za sjutra je predviđen posljednji let Čeh erlajnsa (Czech Airlines) (poznat i kao ČSA). Na praški aerodrom Vaclav Havel sletjeće posljednji avion na liniji iz Pariza. ČSA je peta najstarija aviokompanija u svijetu.

Nakon toga, Čeh erlajns „utopiće“ se u drugu češku aviokompaniju – Smartvings (Smartwings).

Do ovakvog scenarija došlo je zbog dugoročnih finansijskih teškoća. One su uzrokovane i nizom velikih događaja kao što su napad na SAD 11. septembra, ekonomska kriza 2008. i kovid pandemija, ali i zbog uspona lou kost aviokompanija.

Skupa flota

Problemi kompanije počeli su još devedesetih sa prvim neuspješnim pokušajem privatizacije. Nakon događaja iz ovog vijeka, flota kompanije je počela da se smanjuje, a pod okrilje Smartvingsa, ČSA je došao još 2018. kada je rivalska kompanija kupila gotovo 98% akcija.

Češka televizija kao probleme navodi i konflikte unutar aviokompanije i neiskustvo menadžmenta koje je dovelo do loših poslovnih odluka.

Češki mediji podsjećaju da je pod vođstvom biznismena Jaroslava Tvrdika tokom prethodne decenije došlo do kupovine novih, skupih aviona, i povećanja drugih troškova. Bivši predsjednik ČSA Miroslav Kula okrivio je Tvrdikove „megalomanske projekte“ i „nekompetentan menadžment“ za neuspjeh kompanije.

S druge strane, Tvrdik koji je vodio kompaniju prije 20 godina, prije toga je ocijenio da je gašenje neizbježan rezultat usljed eksternih okolnosti.

U posljednje vrijeme, aviokompanija letjela je na samo dvije linije – do Pariza i Madrida. Takođe, ima samo dva aviona Erbas A320-200 u floti. Jedan od njih je već letio samo za Smartvings. Ipak, Smartvings kupovinom dobija još četiri aviona koji su prethodno naručeni. Dva bi trebalo da stignu do kraja godine, a dva u prvoj polovini sljedeće.

Letovi za Zagreb

Prvi let koji je ČSA (Czech State Airlines) obavio 1923. bio je na tada domaćoj liniji Prag-Bratislava. Na tom letu bile su samo dvije osobe – pilot Karel Brabenec i novinar koji je izvještavao. Letjeli su tri sata. Prvi avion zapravo je bio dvosjed-dvokrilac kakvi su korišćeni u Prvom svjetskom ratu.

Prva međunarodna linija bila je za Jugoslaviju kada je 1930. godine ČSA počeo da leti za Zagreb. Za daleke destinacije ČSA je leteo od sedamdesetih – Montreal, Njujork i Havana.

Starije od ČSA bile su samo aviokompanije kao što su holandski KLM i kolumbijska Avianka (obje osnovane 1919), australijski Kvantas (1920) i sovjetski odnosno ruski Aeroflot (1923). ČSA je bio poznat i po tome što je imao svoj kod odnosno oznaku OK.