Veliki pad na berzi: Američki gigant izgubio 500 milijardi vrijednosti
Tokom proteklog vikenda tehnološki krugovi su brujali o novom modelu vještačke inteligencije kineske laboratorije DipSik (DeepSeek), koji je, prema nekim testovima, uporediv sa mnogo skupljim modelima američkih kompanija ili ih čak nadmašuje. Ovo je oborilo vrijednost akcija nekih vodećih zapadnih kompanija u oblasti vještačke inteligencije.
Američka Envidija (Nvidia), vodeći proizvođač čipova za vještačku inteligenciju, danas je pala više od 17 procenata, što je smanjilo tržišnu kapitalizaciju kompanije za više od 500 milijardi dolara, na oko 2.800 milijardi dolara. Ovo je najveći pojedinačni pad tržišne vrijednosti u istoriji američkih berzi, premašivši pad Envidije iz septembra prošle godine, kada je kompanija izgubila 280 milijardi dolara.
Envidija je pala sa prvog na treće mjesto najvećih kompanija u svijetu, a titulu najvrednije kompanije ponovo je preuzeo Epl (Apple), dok je Majkrosoft (Microsoft) drugi.
Akcije holandskog ASML-a, jedinog proizvođača ultraljubičaste litografije, ključne za proizvodnju najnaprednijih čipova, izgubile su više od sedam procenata vrijednosti tokom današnjeg trgovanja u Amsterdamu. U Evropi je znatan pad zabilježio i prošlogodišnji berzanski pobjednik, trgovac energijom Simens enerdži (Siemens Energy), izgubivši 20 procenata vrijednosti nakon prošlogodišnjeg rasta od preko 300 procenata.
Pojava DipSika i izazov za velike igrače
Pojava DipSika izaziva sumnje u potrebu za višemilionskim ulaganjima u čipove i računske kapacitete za razvoj naprednih modela vještačke inteligencije, što je trenutno poslovni model vodećih kompanija kao što su Envidija, Meta Platforms i Alfabet (Alphabet) (vlasnik Gugla (Google).
DipSik pokazuje da pokušaji SAD-a da ograniče pristup Kini najnaprednijim čipovima i litografskim uređajima putem izvoznih restrikcija nisu dali očekivane rezultate.
Šta je DipSik?
Laboratoriju za razvoj vještačke inteligencije DipSik osnovao je 2023. godine Liang Venfeng, direktor kvantitativnog hedž fonda Haj-Flajer (High-Flyer), koji je, prema pisanju Forbesa, jedini finansijer laboratorije. Kompanija razvija open-sors (source) modele vještačke inteligencije, što omogućava programerima i diveloperima aplikacija da slobodno pregledaju i modifikuju izvorni kod modela.
U novembru 2023. godine predstavili su model za programere pod nazivom DipSik koder (DeepSeek Coder), a ubrzo nakon toga i veliki jezički model DeepSeek LLM. Tokom maja prošle godine, lansirali su drugu verziju velikog jezičkog modela (V2), što je primoralo kineske tehnološke gigante poput Bajtdensa (ByteDance), Bajdua (Baidu), Tensenta (Tencent) i Alibabe da smanje cijene svojih modela vještačke inteligencije.
Kasnije su lansirali i drugu verziju modela za programere (Coder-V2) i treću verziju jezičkog modela (DeepSeek-V3). U januaru ove godine predstavljen je model R1, koji je mnoge korisnike impresionirao svojom transparentnošću, jer prikazuje proces razmišljanja prilikom odgovaranja na pitanja. Investitor Mark Andrisen (Marc Andreessen) nazvao ga je „sputnjikom vještačke inteligencije“.
DipSik: Niže cijene i manje zavisnosti od čipova
DipSik tvrdi da je R1 jednak ili bolji od konkurentskih modela u nekoliko ključnih kriterijuma, poput matematičkih testova (AIME 2024), testova opšteg znanja (MMLU) i evaluacija odgovora na pitanja (AlpacaEval 2.0). Takođe, nalazi se među vodećim modelima na listi Chatbot Arena, koju priprema Univerzitet Berkli.
Cijene API-ja koje nudi DipSik su znatno niže od konkurencije. Na primjer, cijena API-ja za DipSik-R1 iznosi samo 0,55 dolara za milion ulaznih tokena i 2,19 dolara za milion izlaznih tokena, dok OpenAI API košta 15 dolara, odnosno 60 dolara za iste usluge. Ovo čini DipSik-ove modele pristupačnim za manja preduzeća i programere koji nemaju dovoljno sredstava za skupe patentirane tehnologije.
DipSik koristi AMD-ove grafičke procesore Instinct za razvoj svojih modela, čime smanjuje zavisnost od Envidijinih čipova.
Ogromna ulaganja u SAD-u
Dok Kina ostvaruje ovakve pomake, vodeće kompanije u SAD-u nastavljaju masivna ulaganja u infrastrukturu za vještačku inteligenciju.
Meta Platforms, pod vođstvom Marka Zakerberga (Mark Zuckerberg), najavila je povećanje godišnjih ulaganja u vještačku inteligenciju za 50%, na oko 65 milijardi dolara. U isto vrijeme, direktor OpenAI-a Sem Altmen (Sam Altman), zajedno sa Softbenk (Softbank) i Oraklom (Oracle), predstavio je projekat Stargejt (Stargate), koji predviđa ulaganja od 500 milijardi dolara u izgradnju data centara za razvoj vještačke inteligencije u SAD-u.
Od planiranih 500 milijardi dolara, prvih 100 milijardi je već osigurano, iako je ovu tvrdnju doveo u pitanje Ilon Mask (Elon Musk), Trampov savjetnik za efikasnost vlade i jedan od Altmenovih najvećih kritičara.
Jan Artiček, Forbes Slovenija