Tripković Marković: Turisti će birati destinacije van glavne sezone, nadajući se nižim cijenama

Iako je Crna Gora prošle godine prvi put nakon 20 godina zabilježila pad prihoda od turizma i broja ostvarenih noćenja, podaci Nacionalne turističke organizacije Crne Gore za decembar 2024. pokazuju značajan rast posjetilaca – deset odsto više u odnosu na 2020, a 15 odsto više nego rekordne 2019.

Direktorica Nacionalne turističke organizacije Crne Gore (NTO CG) Ana Tripković Marković u razgovoru za Forbes magazin govori o strukturi gostiju, izazovima koji nas očekuju ovog ljeta i šta opredjeljuje prosječnog turistu da izabere destinaciju za svoj odmor.

Kaže da će cjenovna politika najviše uticati na odabir destinacije i prema izvještaju Evropske komisije za putovanja (ETC) iz posljednjeg kvartala 2024. godine, skoro 90 odsto ljudi opredjeljivaće se za putovanje prema odnosu cijene i kvaliteta.

„Turisti će birati destinacije van glavne sezone, nadajući se da će u tom periodu dobiti i niže cijene. Tako da to su sve neke šanse koje bi trebalo Crna Gora da iskoristi“, rekla je Marković.

Koliko je u Crnoj Gori bilo turista u decembru i januaru 2024?

U decembru prošle godine u Crnoj Gori boravilo je 65.000 turista, što je deset odsto više u odnosu na 2023. i 15 odsto više u odnosu na 2019. godinu. Ono što je zanimljivo jeste da je bilo deset odsto više stranih turista u odnosu na 2023. godinu i skoro 20 odsto više u odnosu na 2019. Za januar još nisu objavljeni zvanični podaci Monstata.

Iz kojih država je bilo najviše gostiju?

U Crnoj Gori je struktura gostiju manje-više slična dugo godina unazad. Uglavnom dominiraju, i u decembru i tokom čitave 2024. godine, gosti iz regiona. Pored njih tu su gosti iz zapadnih zemalja – Njemačke, Francuske, Velike Britanije…Pored njih tu su gosti iz Rusije, Turske, ali i nekih udaljenih zemalja poput Kine, zatim SAD-a…Imali smo goste iz Izraela, Poljske…

Kampanja „Uncover your wild side“ dobro prihvaćena

Kako teku pripreme za ljetnju sezonu?

NTO praktično u kontinuitetu radi na pripremi ljetnje sezone ili predsezone, postsezone. U principu dvije su ključne grupe aktivnosti koje sprovodi Nacionalna turistička organizacija. Jedna je usmjerena direktno na obraćanje potrošačima i to je danas uglavnom putem digitalnih kanala.

Upravo završavamo veliki tender u vrijednosti od 800.000 eura za digitalno oglašavanje na tri ključna tržišta Zapadne Evrope – to su Francuska, Njemačka i Velika Britanija. Za potrebe tog digitalnog oglašavanja uradili smo i novu kampanju „Uncover your wild side“, koja je dosta dobro prihvaćena.

Pored obraćanja direktno potrošačima dobar dio naših aktivnosti usmjeravamo i ka direktnom radu sa privredom. S tim u vezi, gotovo 900.000 eura opredijelićemo za programe podsticajnih mjera, od čega će oko 410.000 eura biti usmjereno na zajedničke kampanje sa avio kompanijama, odnosno njihovim turoperatorima koji organizovanim avionskim dolascima dovode turiste u Crnu Goru. A drugi dio mjera u vrijednosti od nekih 470.000 eura zbirno, biće usmjereno na zajedničke kampanje sa turoperatorima. To je nešto što prvi put uvodimo ove godine. Zatim, imamo podršku organizaciji studijskih grupa turoperatora koji dolaze u Crnu Goru. Ono što nam je drago jeste da smo uspjeli da obuhvatimo promotivnim aktivnostima oko 25 zemalja svijeta što moram reći da je uspjeh, imajući u vidu naš budžet.

NTO godinama ima problema sa budžetom. Samo prošle godine, na primjer, smo dobili 1,1 milion manje nego što je naplaćeno. Ako imamo u vidu da je naš ukupan budžet oko tri miliona, to je jedna trećina. I to je značajno uticalo na raspon aktivnosti koje možemo da imamo. Crna Gora je jedna od tri zemlje Evrope sa najmanjim budžetom za promociju. A normalno zakup prostora i digitalnog i za oglašavanje u medijima ili na štandovima, isti je za Crnu Goru kao i za sve druge zemlje.

Kakva su Vaše očekivanja kada je predstojeća sezona u pitanju?

Prema podacima Evropske komisije za putovanja, upravo je cjenovna politika nešto što će najznačajnije uticati na turiste u smislu odabira destinacije. Prema izvještaju iz posljednjeg kvartala 2024. godine nekih 87, znači skoro 90 odsto ljudi opredjeljivaće se prema odnosu cijene i kvaliteta. To je čak rast u odnosu na ranije, bilo je nekih 83 odsto, što znači da ta tendencija ne jenjava nego i raste i taj faktor je recimo značajniji u opredjeljivanju pojedinog turiste koju će destinaciju izabrati u odnosu na neke druge faktore – tipa bezbjednost. Tako da možete da zamislite od kog je značaja odnos cijene i kvaliteta, ali tu je negdje i šansa Crne Gore da se pozicionira kao destinacija koja može da ponudi bolji odnos cijene i kvaliteta.

I ono što je takođe isto istraživanje pokazalo jeste da će turisti birati destinacije van glavne sezone, nadajući se da će u tom periodu dobiti i niže cijene. Tako da to su sve neke šanse koje bi trebalo Crna Gora da iskoristi.

Da li će rast roškova putovanja na globalnom nivou uticati na Crnu Goru?

To je upravo ovo istraživanje Evropske komisije za putovanje. To su neki faktori na koje mi ne možemo da utičemo kao recimo rast cijena transporta. Onda, moj utisak je da se avioindustrija praktično od korone nije u potpunosti oporavila.

Vrlo su često otkazivanje letova, preusmjeravanje, itd. Tako da sve to utiče na odnos putnika prema putovanjima. Crna Gora je dosta slabo dostupna drumskim saobraćajem tako da praktično će zavisiti od formiranja cijena aviokarata.

Šta je sa avio povezanošću Crne Gore?

Mi se značajno sredstvima kojima raspolažemo trudimo da unaprijedimo aviodostupnost kada su u pitanju organizovani dolasci turista. Prethodne godine imali smo izuzetno uspješnu kampanju sa najvećim britanskim turoperatorem. To je Jet2 Holidays koji je ćerka firma kompanije Jet2. Prvo su uvedeni letovi za Mančester, onda Birmingem i London od strane te kompanije. I već možete da vidite u izvještajima statistike da je britansko tržište nešto što odskače. Mi smo čak prepoznati u izveštaju Evropske komisije kao jedna od destinacija koja stvara najveći rast na britanskom tržištu, upravo zahvaljujući avio dostupnosti. To je najbolji dokaz koliko je avio dostupnost značajna za određenu destinaciju. Jasno da ona može biti bolja. Mi sarađujemo sa svim ostalim institucijama, članovi smo multiresornih grupa koji se bave tom tematikom.

Ono što bi nama posebno bilo značajno, jeste razvoj MICE ((Meetings, Incentives, Conferences, Exhibitions) turizma. MICE turizam je nešto što se dešava u predsezoni i post sezoni. Ne samo razvoj tokom ove zimske IATA (International Air Transport Association) sezone, nego i svako produženje vremena trajanja letova za nas je od ogromnog značaja, naročito ka ključnim destinacijama. Avio saobraćaj je izuzetno skupa djelatnost i to je nešto sa čim se veće destinacije od Crne Gore bore na tržištu.

U novembru prošle godine ste postali potpredsjednica Evropske komisije za putovanja (ETC). Šta to znači za Crnu Goru?

Evropska komisija za putovanja najstarija je institucija Evrope kada je u pitanju turizam. Ona obuhvata nacionalne turističke organizacije Evrope. Ja sam imenovana u novembru prošle godine i to je prvi put da Crna Gora ima mjesto potpredsjednika Evropske komisije za putovanja. S obzirom na to da dolazim iz Crne Gore, za mene je uopšte ta institucija i za nas kao državu od presudnog značaja jer mi praktično samo uz pomoć Evropske komisije za putovanja možemo da se promovišemo na udaljenim tržištima poput Japana, Kine i SAD-a gdje nastupamo zajedno na štandovima.

Sve su to jako interesantna i visokoplatežna tržišta, ali mi sami, naročiti imajući u vidu budžetske ograničenja, nismo u mogućnosti. Ono što je interesantno napomenuti jeste da je krajem 2024. godine prvi put Evropa dobila komesara koji je određen za održivi transport i putovanja. Znači prvi put turizam ima svog komesara i velika su očekivanja na nivou Evropske zajednice da se dalje na pravi način razvija turizam.

Koje su vaše obaveze kao potpredsjednice Evropske komisije za putovanja?

Što se tiče moje uloge, zajedno sa predsjednikom ETC, kolegama potpredsjednicima, direktorom ETC i njegovim timom, radićemo na jačanju brende Evrope, na njegovoj boljoj prepoznatljivosti u svijetu, na pospješivanju digitalizacije koja je sada od predsudnog značaja kako za destinacije tako i za mikro, mala i srednje preduzeća i, naravno, na daljem razvoju održivog turizma koji ostaje ključni fokus Evropske komisije. Crna Gora će sada, mojim imenovanjem, prvi put imati priliku da neko u ime Crne Gore, zajedno naravno sa kolegama, aktivno učestvuje na kreiranju strategije razvoju evropskog turizma, što je stvarno ogromna čast, ali i odgovornost.