Teški metali pronađeni u keramičkim šoljama na tržištu Srbije
Najnoviji izvještaj organizacija ALHem iz Srbije i Arnika iz Češke otkrio je da je 17% testiranih šolja na tržištu Srbije imalo prekomjerne količine olova i kadmijuma, a u pojedinim uzorcima vrijednosti su bile i desetinama puta iznad dozvoljenih granica.
Organizacije ALHem i Arnika objavile su najnoviji izvještaj „Gutljaj koji teže pada“ koji pokazuje da od ukupno 30 testiranih šolja, njih 5 (17%) nije ispunilo zahtjeve važećeg Pravilnika o zdravstvenoj ispravnosti predmeta opšte upotrebe koji se mogu stavljati u promet.
Kod dva uzorka dokazane se nedozvoljene vrijednosti migracije olova i kadmijuma, kod dva uzorka samo olova i kod jednog jednog uzorka samo kadmijuma. U nekoliko slučajeva, vrijednosti migracije olova bile su desetine puta veće od maksimalno dozvoljenih. Olovo i kadmijum potiču prevashodno od pigmenata boja koje se koriste za bojenje i dekorisanje predmeta od keramike.
Keramičke šolje su kupljene u prodavnicama širokog asortimana, specijalizovanim prodavnicama za opremanje domaćinstva, knjižarama, suvenirnicama, kineskim radnjama, zanatsko-umjetničkoj radionici, ali i online sa popularnih platformi i putem instagram naloga prodavca.
Ovi nalazi izazivaju zabrinutost po bezbjednost potrošača i naglašavaju potrebu za pojačanim inspekcijskim nadzorom, navodi se u saopštenju.
Laboratorijska ispitivanja obavio je Institut za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut” tokom avgusta i septembra 2025. godine, akreditovanom metodom.
“Kako su keramičke šolje predmeti u kontaktu sa hranom kod kojih odavno postoji prepoznat rizik od migracije olova i kadmijuma, proizvođači nastoje da unapređuju svoje tehnologije dodavanjem dodatnog sloja glazure kao zaštitne barijere i/ili korišćenjem pigmenata koji ne sadrže olovo ili kadmijum, kako bi ispunili bezbjednosne zahtjeve i time izbjegli finansijske gubitke, urušavanje ugleda i povjerenja potrošača. Ipak, na tržištu Srbije se i dalje mogu pronaći keramičke šolje koje ne ispunjavaju propisane zahtjeve, što predstavlja problem imajući u vidu visoku toksičnost olova i kadmijuma”, naglašava Gordana Vraštanović Pavićević, specijalista sanitarne hemije i jedna od autorki Izvještaja.
Nalazi do kojih se došlo u ovom istraživanju zahtijevaju brzu reakciju institucija, ukazuje se u saopštenju.
Organizacija ALHem je uz podršku 12 organizacija civilnog društva podnijela inicijativu nadležnoj sanitarnoj inspekciji Ministarstvu zdravlja u cilju povlačenja nebezbjednih šolja za koje su dostavljeni rezultati laboratorijskih ispitivanja, opoziva od potrošača i unošenja informacija o povučenim proizvodima u NEPRO sistem brzog obavještavanja, kako bi informacije bile javno dostpune građanima Srbije.
Svjetska zdravstvena organizacija je svrstala olovo i kadmijum, zbog njihove toksičnosti, među 10 hemikalija koje predstavljaju najveći rizik po javno zdravlje na globalnom nivou, što naglašava potrebu za hitnom reakcijom kada se u svakodnevnim potrošačkim proizvodima otkriju prekomjerne koncentracije.
