Od Kanade do Evrope: Carine podstiču bojkote američkih proizvoda u više država

Zbog prijetnji američkog predsjednika Donalda Trampa carinama, Kanađani su u znak protesta počeli bojkotovati američke proizvode. Na kupovinu domaćih proizvoda više puta je pozivao i sada već bivši kanadski premijer Džastin Trudo (Justin Trudeau). Nakon uvođenja američkih carina na sav uvoz čelika i aluminijuma, te Trampove najave da će uvesti i 200-odstotne carine na evropski alkohol, sličan sentiment jača i u Evropi, ali i širom svijeta. 

U posljednje dvije sedmice, prema podacima Gugl Trendsa (Google Trends), broj internet pretraga sa ključnim riječima „bojkot SAD“ širom svijeta je znatno porastao, posebno u Kanadi, Švedskoj, Danskoj i Francuskoj. Više država formiralo je Fejsbuk (Facebook) grupe posvećene bojkotu američkih proizvoda, pišu strani mediji. 

Švedska 

U Švedskoj je bojkot počeo već prošle sedmice, kada je na Fejsbuku osnovano više grupa koje pozivaju potrošače da prestanu kupovati poznate američke proizvode i robu, uključujući Teslu, MekDonalds (McDonald’s), Koka-Kolu (Coca-Cola), Najki (Nike) i Livajs (Levi’s), kao i da prestanu koristiti usluge poput Netfliksa (Netflix), Gugla i Erbienbija (Airbnb). 

Grupe su brzo počele dobijati veliki broj pratilaca. Prema pisanju Euronews-a, jedna od grupa „Boykot varer fra USA“ (Bojkot robe iz SAD-a) do prošlog petka skupila je skoro 67.000 članova, a sada ih ima već preko 83.000. 

Danska 

U Danskoj, gdje je Trampova prijetnja da će preuzeti kontrolu nad Grenlandom izazvala veliko negodovanje, najveća kompanija za prodaju prehrambenih proizvoda, grupa Salling, krajem februara je saopštila da će u svojim prodavnicama uvesti novi sistem elektronskog označavanja evropskih proizvoda. Ovi proizvodi će ubuduće biti označeni crnom zvijezdom, kako bi potrošači lakše birali evropske umjesto američkih proizvoda, prenosi Dojče vele (Deutsche Welle).

„Omogućavamo lakšu kupovinu evropskih brendova“, napisao je na LinkedIn-u izvršni direktor Anders Hagh, dodajući da će kompanija i dalje imati na zalihama američke proizvode. 

I drugi trgovci u Danskoj smanjuju količinu američke robe na svojim policama, dok danski potrošači sve više izbjegavaju američke proizvode i na društvenim mrežama dijele evropske alternative. 

Francuska: Šta je uopšte „američko“? 

I u Francuskoj potrošači međusobno ohrabruju kupovinu evropskih proizvoda. Jedna od francuskih Fejsbuk grupa „Bojkotuj SAD: kupuj francusko i evropsko!“, osnovana 28. februara, već ima više od 20.000 pratilaca. U toj grupi korisnici dijele savjete kako da zamijene popularne američke brendove kao što su MekDonalds, Livajs i Votsap (WhatsApp) sa lokalnim alternativama, piše France 24. 

Članovi grupe objavljuju opširne liste američkih brendova koje treba izbjegavati. Ipak, rasprave su dovele i do dileme šta se u globalizovanom svijetu uopšte može smatrati „američkim“. Na primjer, popularno piće Koka-Kola ima veliku fabriku na sjeveru Francuske, pa se francuski potrošači pitaju da li bi bojkot štetio francuskim radnicima. 

Kao i u Kanadi, neki razmatraju i bojkot putovanja u SAD. 

Odbacivanje koje je najviše pogodilo Teslu 

Do sada je najvidljivije odbacivanje od strane evropskih kupaca doživjela Tesla, koju vodi Ilon Mask (Elon Musk), blizak Trampov saradnik i šef novoosnovanog Odsjeka za vladinu efikasnost (DOGE), piše Guardian. Prodaja električnih vozila Tesla pala je u januaru u više evropskih zemalja. 

Pad prodaje nastavio se i u februaru, izvijestio je Reuters prošle sedmice. U Njemačkoj je prodaja pala 76 odsto u odnosu na prethodnu godinu, u Italiji 55 odsto, u Portugalu 53 odsto, u Francuskoj 45 odsto. Veći padovi zabilježeni su i u Norveškoj i Danskoj (48 odsto), Švedskoj (42 odsto), Holandiji (24 odsto) i Španiji (10 odsto). 

Analitičari povezuju pad prodaje Tesle sa Maskovim političkim angažmanom. Velike gubitke bilježe i Tesline akcije, koje su od početka godine izgubile trećinu vrijednosti, a samo u ponedjeljak 15 odsto. 

Kakvi bi mogli biti efekti bojkota 

Iako američki brendovi poput Tesle mogu pretrpjeti štetu, bojkot vjerovatno neće ozbiljno ugroziti širu američku ekonomiju, dijelom zbog njihovog relativno malog obima, objasnio je za France 24 Alan Bredšo (Alan Bradshaw), profesor marketinga na univerzitetu Rojal Holovej (Royal Holloway) u Londonu. 

„Uglavnom će potencijalne posljedice bojkota osjetiti korporacije, a ne šira ekonomija. Potrošači će radije kupiti neki drugi brend automobila, nego da ga uopšte ne kupe“, rekao je. „Najvjerovatniji uticaj na potrošače biće posljedice koje se tiču lanaca snabdijevanja, pošto će cijene sirovina rasti“, dodaje Bredšo.

„U Evropi živi stotine miliona ljudi kojima je sasvim svejedno gdje je nešto proizvedeno“, rekla je za francuski medij Meredit Krauli (Meredith A. Crowley), profesorica ekonomije na Univerzitetu u Kembridžu.

Istakla je i druge efekte koje bi ciljano usmjeren bojkot mogao imati – uključujući povećanje cijena za potrošače i nestanak američkih proizvoda sa polica prodavnica. 

„Domaći brendovi u Evropi bi mogli povećati svoje cijene jer ne bi imali toliku konkurenciju američkih proizvoda“, rekla je Krauli. „Moguće je da će popularni proizvodi, koje ne povezujemo nužno sa Amerikom, postati skuplji ili potpuno nestati sa polica“, kazala je ona za France 24. 

Kaja Stepančić, Forbes Slovenija