Ko prima platu, a ko ne, tokom obustave rada američke vlade
Savezni radnici snose najveći teret obustave rada američke vlade, jer više od milion njih ne prima platu, dok demokrate i republikanci u Kongresu nastavljaju da se spore oko finansiranja saveznih agencija za tekuću fiskalnu godinu.
Međutim, članovi Kongresa na Kapitol Hilu (Capitol Hill) ne propuštaju nijednu platu tokom zastoja, koji je počeo 1. oktobra, bez naznaka da će uskoro biti okončan. Oni i dalje primaju zarade, kako to nalaže Ustav Sjedinjenih Država, iako su neki najavili da neće prihvatiti platu ili će novac donirati, prenosi CNN.
Obustave rada u pravilu ne pogađaju sve zaposlene u saveznoj administraciji jednako. Ovoga puta, predsjednik Donald Tramp (Donald Trump) preduzima dodatne korake da, makar privremeno, zaštiti pojedine zaposlene i vojsku od finansijskog udara, čak i dok prijeti da stotine hiljada drugih službenika možda nikada neće dobiti naknadnu isplatu koja im je garantovana zakonom iz 2019. godine koji je upravo on potpisao.
Sada republikanski lideri u Senatu planiraju da stave na glasanje zakon kojim bi određeni „ključni“ radnici primali platu tokom obustave rada, ali demokrate ne pokazuju spremnost da ga podrže osim ako se ne odnosi na sve savezne službenike koji trenutno ne primaju zarade. Neki republikanci takođe izražavaju sumnju, tvrdeći da bi takva odluka uklonila jedan od glavnih pritisaka koji bi mogli ubrzati kraj obustave.
Mnogi državni službenici žive od plate do plate, pa gubitak čak i jedne može biti finansijski poguban. Desetine federalnih zaposlenih pisale su CNN-u o ekonomskim posljedicama koje obustava ima na njih i njihove porodice – dovodeći ih u rizik da izgube domove ili automobile, ili im otežavajući da prehrane svoje najbliže.
Ko prima platu
Pored članova Kongresa, sudije Vrhovnog suda i savezni sudije nastaviće da primaju plate, zahvaljujući odredbama Ustava. Isto važi i za politička imenovanja koje potvrđuje Senat, kao i za neke druge visoke zvaničnike.
Prema analizi Bipartisan Policy Center-a, oko 830.000 saveznih radnika i dalje prima platu tokom obustave, jer se njihova zarada ne finansira iz redovnih godišnjih budžetskih odobrenja Kongresa. Umjesto toga, plaćaju se iz posebnih fondova ili iz drugih izvora prihoda, uključujući takse i namjenske programe.
Samo nekoliko dana prije nego što je oko dva miliona aktivnih i rezervnih pripadnika vojske trebalo da ostane bez prve plate, Trampova administracija je najavila da će iskoristiti oko 8 milijardi dolara iz fonda Pentagona namijenjenog istraživanju i razvoju da pokrije isplate do 15. oktobra. Ipak, nije jasno ima li dovoljno sredstava za kraj mjeseca.
Pored toga, administracija je odlučila da isplati specijalne agente Federalnog istražnog biroa (FBI), potvrdio je direktor agencije Keš Patel (Kash Patel). Takođe, oko 70.000 pripadnika organa za sprovođenje zakona u okviru Ministarstva za unutrašnju bezbjednost (Department of Homeland Security) – uključujući Carinu i graničnu zaštitu, Službu za imigraciju i carinsku kontrolu i Tajnu službu SAD (US Secret Service) – dobiće svoje plate, potvrdila je ministarka Kristi Noem (Kristi Noem) na mreži X.
Ko ne prima platu
Oko 730.000 saveznih službenika trenutno radi bez plate, dok je još oko 670.000 poslato na prinudni odmor (furlough), prema najnovijim procjenama Bipartisan Policy Center-a. Ipak, pojedine agencije su mijenjale planove kako se kriza produžavala. Na primjer, Poreska služba (Internal Revenue Service, IRS) je u početku planirala da iz fonda Inflation Reduction Act finansira svih svojih 74.300 zaposlenih, ali je već naredne sedmice odlučila da skoro polovinu pošalje na neplaćeno odsustvo.
Zaposleni u Senatu su u petak obaviješteni da neće primiti plate 20. oktobra, niti tokom ostatka obustave. Istovremeno, sudska grana saopštila je da je ostala bez sredstava za redovan rad – osnovno osoblje će nastaviti da radi bez plate, dok će ostali biti privremeno suspendovani.
U prošlosti, federalni radnici su uglavnom dobijali retroaktivne isplate po završetku obustave, a Kongres je to 2019. i zakonski potvrdio. Međutim, Kancelarija za budžet Bijele kuće sada razmatra novo tumačenje tog zakona, tvrdeći da ne obuhvata one koji su na prinudnom odmoru.
Mnogi savezni podizvođači, uključujući one koji obezbjeđuju sigurnost, čiste prostorije i rade u kafeterijama saveznih institucija, takođe ostaju bez posla tokom obustave. Za razliku od zaposlenih u državnoj službi, oni nemaju zakonsku garanciju da će naknadno dobiti izgubljenu zaradu.