Kinezi ipak završili u pritvoru zbog tragedije na željezničkoj stanici – jedino što nisu pravi Kinezi

Nakon objave inicijala pritvorenih osoba zbog tragedije na željezničkoj stanici u Novom Sadu, javnost je brzo uočila da na spisku nema odgovornih osoba iz dvije kineske kompanije koje su glavni izvođači na poslu rekonstrukcije pruge od Novog Sada do Mađarske.

Bilo je primjetno i da među onima kojima je određen pritvor nema ni osoba iz drugih firmi koje su se na novosadskoj stanici bavile realizacijom radova, kao podizvođači.

I sve se to pokazalo kao tačno. Djelimično.

Kako Forbes Srbija saznaje, dvoje od 12 osoba koja su trenutno pritvoru (ili kućnom pritvoru) zapravo su predstavnici jednog od glavnih izvođača – kompanije China Railway International Corporation (CRIC).

Ipak, nije riječ o kineskim državljanima, već srpskim.

Ko su „srpski Kinezi“

Riječ je o osobama koje stoje iza inicijala Z.S.M. i D.J. To su Zorica Slavković Marjanović i Dušan Janković.

Prema saznanjima Forbes Srbija, oni su angažovani od CRIC-a i bili su njihova odgovorna lica za izvođenje radova na željezničkoj stanici u Novom Sadu gdje je 1. novembra pala betonska nadstrešnica i tom prilikom je stradalo 13 osoba.

Štaviše, Zorica Slavković Marjanović, prema informacijama do kojih smo došli, bila je osoba koja je u ime izvođača potpisivala građevinski dnevnik. U tom dokumentu se vodila dnevna evidencija izvedenih radova.

Ona je bila zadužena za izvođenje arhitektonskih radova na stanici. Janković je bio odgovorni izvođač za infrastrukturne odnosno građevinske radove.

Za šta ih tereti tužilac

Kako smo saznali, tužilac ih tereti da su prekršili član 152 stav 7 Zakona o planiranju i izgradnji.

Taj stav propisuje da izvođač mora pisanim putem da upozori investitora, a po potrebi i nadzorni organ, o nedostacima u tehničkoj dokumentaciji.

Upravo to im tužilac i stavlja na teret. Jer, navodno nisu ukazali preduzeću Infrastruktura željeznice Srbije da projekat „ne sadrži ocjenu obima i vrste potrebnih prethodnih istraživanja koja će biti podloga za izradu projekta rekonstrukcije, te da nisu utvrđena tehnička svojstva postojeće konstrukcije i da nedostaje snimak stanja postojeće konstrukcije, kao nepredviđenih okolnosti koje su od uticaja na izvođenje radova“.

U prevodu, kako projektanti navode da nisu imali originalni projekat zgrade željezničke stanice iz 1960-ih, tužilac smatra da je trebalo uraditi snimak postojećeg stanja zgrade kako bi se na osnovu njega napravio projekat rekonstrukcije. Odnosno, smatra da su izvođači morali na to da ukažu Infrastrukturi željeznice Srbije. A to su navodno propustili da urade i tako su prekršili zakon.

Ignorisali radove na nadstrešnici?

Tužilac konstatuje da su oni vodili i potpisivali građevinski dnevnik u koji nisu unosili opis radova na fasadi na kojoj se nalazi nadstrešnica koja je pala. „Niti su unošeni bilo kakvi upisi koji se odnose na uočavanje bilo kakvih oštećenja na nadstrešnici, predmetnim zategama, vezi krovne konstrukcije i zatega“, navodi tužilac.

Na teret im se stavlja da u građevinski dnevnik nisu unijeli stanje nadstrešnice kao konstruktivnog elementa kada je skidana prethodna obloga sa gornje strane i ivica. Tada je dodat novi sloj kojim je pravljen „pad“. I urađeno je „oslanjanje nove obloge“ od kaljenog stakla sa aluminijumskom podkonstrukcijom (za koju se sumnjalo da je preopteretila nadstrešnicu).

Tužilac navodi da u građevinski dnevnik nisu upisani ovi radovi. „Te tako nije utvrđeno da sloj nearmiranog betona nije uklonjen i da je dodat novi sloj za pad i hidroizolacija, kao i da postoje nedostaci na mjestu spoja zatege i testeraste krovne konstrukcije u vidu otpalog maltera, betona i dr“.

On smatra da bi to ukazalo na nedostatke u ovom dijelu konstrukcije. Samim tim i na potrebu za detaljnijim pregledom.

Propusti u radu?

Ono što je još zanimljivije, tužilac tvrdi da oni nisu ni obišli i pregledali objekat kako bi uočili nedostatak u dijelu konstrukcije i potrebu za detaljnijim pregledom koji zahtijeva dalje intervencije.

Smatra da su na još dva mesta prekršili pomenuti član 152 Zakona o planiranju i izgradnji. On propisuje i da je odgovorni izvođač dužan da obezbijedi dokaz o kvalitetu izvršenih radova. Kao i da vodi građevinski dnevnik.

S tim u vezi, tužilac će pokušati da dokaže da je tako propušteno da se utvrdi da je na konstrukciji zgrade došlo do korozije na spoju zatege i krovnog nosača. Ta korozija je prouzrokovala deterioraciju kablova u zategama. To je za posljedicu imalo smanjenu nosivost zatega „s obzirom na to da je 40% žica u zategama bilo van funkcije, što je uz neuklanjanje nearmiranog betona i dodavanjem novog sloja uzrokovalo lom krutih veza poprečnih greda nadstrešnice u stubove prednje fasade objekta, te do potpunog otkazivanja zatega i pojave krtog loma i obrušavanja nadstrešnice“.

Kinez ipak bio na saslušanju?

Više javno tužilaštvo u Novom Sadu na početku istrage je javnosti dostavljalo samo informaciju o broju saslušanih osoba. Ali, ne i o kome je riječ ili makar iz kojih su organizacija ili institucija.

Ipak, prema saznanjima Forbes Srbija, jedna od osoba koja je potencijalno bila na saslušanju je i kineski državljanin.

Reč je o Ćiju Fengranu (Qi Fengran), odgovornom licu ogranka kompanije CRIC u Srbiji. Njemu je 19. novembra izdata potvrda o privremeno oduzetim predmetima. Tu potvrdu izdao mu je MUP odnosno Odjeljenje kriminalističke policije PU Novi Sad. Kako je takva praksa primeijnjena i u slučaju drugih osoba koje su bile na razgovoru u policiji, može se naslutiti da je i direktor ogranka kineske kompanije bio pred istražnim organima. Ali, kako se može zaključiti, nije priveden.

Pitanja koja se nameću

Privođenje dvoje srpskih državljana, kao odgovornih izvođača radova u ime kineskih kompanija, neminovno nameće i nekoliko ključnih pitanja.

Jedno od njih je da li su za ove navodne propuste odgovorni samo Zorica Slavković Marjanović i Dušan Janković. Odnosno, da li se može smatrati da su samo oni kršili zakon. Ili bi trebalo da odgovara i neko ko je garantovao za kvalitet njihovog rada. Ali, ne iz nadzornog organa već iz kompanije koja ih je angažovala. I koja je ipak potpisnik ugovora o rekonstrukciji, a ne njih dvoje.

S tim u vezi, drugo neminovno pitanje, u svjetlu puštanja ministra građevinarstva iz pritvora, kao i pogleda na spisak pritvorenih lica, jeste da li će se na finalnoj optužnici ipak naći samo niži nivoi odgovornih na poslu rekonstrukcije stanice u Novom Sadu.

Ivan Radak, urednik Forbesa Srbija