Crnoj Gori dostupno više od 380 miliona eura iz fondova EU
Crnoj Gori je od danas dostupno više od 380 miliona eura dodatnog novca iz fondova Evropske unije, od kojih će prvih 29 miliona stići do kraja godine, kazao je premijer Milojko Spajić.
On je zahvalio svim članicama EU koje su podržale crnogorsku Reformsku agendu za Plan rasta za Zapadni Balkan, koju je Vlada usvojila krajem septembra.
„Ovo je potvrda kvaliteta reformi koje sprovodi 44. Vlada, kako bi što prije građani Crne Gore dostigli evropske standarde“, napisao je Spajić na mreži X.
Ministarka evropskih integracija Maida Gorčević saopštila je juče da je Evropska unija dala podršku crnogorskoj Reformskoj agendi.
Države članice EU odobrile reformske agende za pet zemalja Zapadnog Balkana, kako bi one dobile pravo za prijem finansijskih sredstava iz evropskog Plana rasta za region.
Jedino Bosna i Hercegovina nije dobila zeleno svjetlo, jer nije Briselu podnijela potpunu reformsku agendu koja nije ni razmatrana na nivou država EU.
Reformska agenda Crne Gore 2024-2027 sadrži ukupno 32 indikativne prioritetne reformske mjere u okviru četiri prioritetna sektora – Poslovno okruženje i razvoj privatnog sektora, Digitalna i energetska/zelena tranzicija, Razvoj ljudskog kapitala, Vladavina prava i temeljna prava i 14 podsektora.
Sprovođenje navedenih reformi uslov je za dobijanje novca iz Instrumenta za reforme i rast u okviru Plana rasta EU za Zapadni Balkan. Plan rasta je kombinacija bespovratnih sredstava i povoljnih kredita od ukupno šest milijardi eura za period 2024-2027. Za Crnu Goru je obezbijeđeno 383,5 miliona eura, od čega su 110 miliona eura bespovratna, a 273,5 miliona eura čine povoljni krediti. Evropska komisija planira da se od ukupnog iznosa sedam odsto dodijeli na početku sprovođenja Plana rasta kao svojevrsno predfinansiranje, a ostatak u šest polugodišnjih tranši podrške, u zavisnosti od stepena realizacije planiranih reformi.
U okviru sektora Poslovno okruženje i razvoj privatnog sektora, do kraja godine je potrebno sprovesti četiri reforme koje podrazumijevaju poboljšanje upravljanja, efikasnosti i odgovornosti preduzeća u vlasništvu države, reviziju procesa javnih nabavki i politika državne pomoći i unapređenje njihove transparentnosti, zatim poboljšanje elektronskog katastra i prostornog planiranja, kao i unapređenje integriteta, efikasnosti i performansi inspekcijskih službi i smanjenje sive ekonomije. To, između ostalog, podrazumijeva pravljenje javnog registra državnih i preduzeća sa državnim učešćem, uključujući opštinska preduzeća, zatim usvajanje Prostornog plana i uvođenje obavezne godišnje prijave imovine i izjave o konfliktu interesa za inspektore.
Za sektor Zelena energija predviđeno je sedam reformi do kraja godine, koje se, između ostalog odnose na postepeno prilagođavanje tarifa nivoima povraćaja troškova praćeno mjerama energetskog siromaštva, implementaciju Direktive o obnovljivoj energiji (dozvole, garancije porijekla), postepeno ukidanje javne intervencije u postavljanju cijena za snadbijevanje električnom energijom.
To podrazumijeva usvajanje Nacionalnog plana za razvoj širokopojasne infrastrukture, zakona o informacionoj bezbjednosti, zakona o obnovljivim izvorima energije…
U oblasti Temeljna prava i vladavina prava planirane su tri reforme do kraja godine koje se odnose na jačanje nezavisnosti pravosuđa, smanjenje nivoa porodičnog nasilja i usklađivanje vizne politike sa listom zemalja EU za koje je viza potrebna, posebno u odnosu na zemlje koje predstavljaju nezakonite migracije ili bezbjednosni rizik za EU. To podrazumijeva preduzimanje koraka kao što je imenovanje predsjednika Vrhovnog suda i da vrhovni državni tužilac uspostavi i prati standardne operativne procedure tužilaštva u pogledu postupanja u slučajevima seksualnog i rodno zasnovanog nasilja, u skladu sa Istanbulskom konvencijom i Direktivi EU o zaštiti žrtava. Predviđeno je i ukidanje sporazuma o slobodnom viznom režimu sa državama (najmanje jednom državom godišnje) za koje EU zahtijeva vizu.
„Važno je napomenuti da je Regulativom EU o uspostavljanju Instrumenta EU za reforme i rast za Zapadni Balkan predviđen tzv. mehanizam fleksibilnosti koji podrazumijeva da se, u izuzetnom slučaju neispunjenosti, koraci kojima je rok dospijeća za implementaciju kraj 2024. godine mogu implementarati tokom naredne dvije godine, a koraci planirani za svaki naredni polugodišnji period mogu implementirati sa dodatnih godinu dana produženog roka“, piše u Reformskoj agendi.
Međutim, kako se dodaje, ovakva vrsta fleksibilnosti predviđa da se zahtjev za isplatu novca može podnijeti tek po ispunjenju koraka tokom ovog dodatnog perioda.