Počelo suđenje kripto-tajkunu po tužbi SEC-a: Ko je Do Kvon i kako je navodno prevario investitore

Građanski sudski proces za kontroverznog kripto direktora Do Kvona (Do Kwon) i njegovu kompaniju Teraform Labs (Terraform Labs) počelo je u ponedeljak pred sudom na Menhetnu (Njujork) po tužbi američke Komisije za hartije od vrijednosti i berze (SEC). Proces je počeo skoro dvije godine nakon što je njegov stejblkoin (stablecoin) (kriptovaluta čija je vrijednost vezana za drugu imovinu poput američkog dolara) naglo izgubio vrijednost i izbrisao 40 milijardi dolara koje su uložili investitori.

Komisija za hartije od vrijednosti i berze (SEC) tužila je Kvona i Teraform Labs u februaru 2023. godine, optužujući kompaniju da je podržavala vrijednost stejblkoina, a istovremeno zavaravala investitore, tvrdeći da je njegovu vrijednost kontrolisao algoritam i da je bio vezan za cijenu američkog dolara. S druge strane, Kvon i drugi izvršni direktori su navodno trošili milijarde da bi sačuvali vrijednost koina i obmanjivali investitore o njegovoj stabilnosti.

„Terra je bila prevara, kuća od karata, a kada se srušila, investitori su izgubili skoro sve“, rekao je advokat SEC Devon Staren na suđenju, prenosi Reuters.

Louis Pellegrino, advokat Terraforma, rekao je da se slučaj regulatora oslanja na „probrane“ dokaze i iskaze svjedoka koji se nadaju isplati zviždača ako SEC pobijedi.

Kvonov advokat David Patton rekao je da kripto preduzetnik nikada nije predstavljao Terrinu kriptovalutu kao nerizičnu.

„Neuspjeh nije jednak prevari“, rekao je Paton.

Kvon se nije pojavi na suđenju jer je u subotu pušten iz zatvora u Crnoj Gori nakon što je odslužio punu kaznu zbog upotrebe lažnog pasoša, ali tužioci mu nisu vratili putne dokumente.

Nakon puštanja iz zatvora u Spužu, policajci su ga sproveli kod inspektora za strance, a potom, nakon petosatnog saslušanja, odveli u Prihvatilište za strance. U tom objektu on će boraviti do donošenja novog rješenja o izručenju, a postupanje nadležnih njegov pravni zastupnik, advokat Goran Rodić, ocijenio je nezakonitim i najavio žalbu Upravnom sudu.

Rodić je novinarima kazao da je pet sati trajalo saslušanje Do Kvona u Upravi policije i poručio da je južnokorejski državljanin trebalo da postupak ekstradicije čeka i brani se sa slobode.

Kripto-tajkun je prema rješenju Višeg suda u Podgorici trebalo da bude izručen Južnoj Koreji koja ga potražuje zbog vođenja krivičnog postupka, ali je ekstradiciju odložila odluka Vrhovnog suda. Vrhovni sud je prošle sedmice donio rješenje o odlaganju izručenja Do Kvona Južnoj Koreji, do donošenja odluke po podnijetom zahtjevu Vrhovnog državnog tužilaštva (VDT) za zaštitu zakonitosti.

Tužioci u Južnoj Koreji optužili su Kvona za kršenje Zakona o kapitalnim tržištima, dok su investitori u Singapuru podnijeli tužbu u iznosu od 57 miliona dolara protiv Kvona i drugih suosnivača Teraform Labsa. Kvon je nestao iz stana u Singapuru prije nego što mu je mogao biti uručen nalog za hapšenje.

Kvona su kasnije optužili i tužioci u južnom distriktu Njujorka za prevaru sa hartijama od vrijednosti, prevaru putem interneta i prevaru sa robom.

Kvon je uhapšen dva mjeseca kasnije u Crnoj Gori nakon što je pokušao da napusti zemlju sa lažnim pasošem Kostarike, i konačno je osuđen na četiri mjeseca zatvora – dok su Sjedinjene Američke Države i Južna Koreja počele da insistiraju na njegovom izručenju.

Teraform Labs upravljao je sa dva kripto tokena: TeraUSD (UST), takozvani algoritamski stabilni novčić vezan za američki dolar, i Luna, token koji su korisnici navodno mogli da razmijene za UST u bilo kom trenutku.

Luna, koja je funkcionisala više kao tradicionalni kripto token poput bitkoina, bila je dizajnirana kao „stabilizujući mehanizam“ koji održava UST vezan za jedan dolar putem arbitražnog sistema – ako bi UST pao ispod jednog dolara, investitori bi mogli da kupe UST sa popustom i zamijene ga za Lunu u vrijednosti od jednog dolara, time podržavajući vrijednost UST. To je razlikovalo UST od drugih stejblkoina koji su dizajnirani da ne mogu da padnu ispod jednog dolara i – često kontroverzno – za njih se tvrdilo da su podržani čvrstom imovinom.

Mnoge kripto berze, uključujući Bajnens (Binance), reklamirale su UST kao sigurnu investiciju zbog vezivanja za dolar. Međutim, Komisija za hartije od vrijednost i berzu tvrdi da je Kvon preduzeo „drastične“ korake kako bi manipulisao vrijednošću valute i održao paritet, uključujući podržavanje valute sa „milijardama“ dolara poklonjenih Fondaciji Luna Guard (Luna Foundation Guard), neprofitnoj organizaciji koju je osnovao.

Nezavisni revizor kasnije je utvrdio da je fondacija potrošila oko 2,8 milijardi dolara da „odbrani vezu“ (s dolarom). Nakon što su uložili u UST, Teraform Labs je zatim podstakao vlasnike da polože tokene u kompanijski fond poznat kao „Anchor Protocol“. Nudili su kamatnu stopu od 20%.

Prema tužbi Komisije, više od 70% svih UST – u vrijednosti od oko 14 milijardi dolara – stavljeno je u Anchor Protocol prije kolapsa tokena. U maju 2022. godine, UST je pao ispod svog pariteta s dolarom, pri čemu je njegova vrijednost pala i do 10 centi u narednoj nedjelji. Cijena Lune pala je „blizu nule“, prema podacima Komisije, a regulatorna agencija procjenjuje da su investitori izgubili oko 40 milijardi dolara zbog kolapsa.

Teraform Labs takođe je pokrenuo projekat pod nazivom „Mirror Protocol“, virtuelnu berzu gdje korisnici mogu kupovati i prodavati hartije od vrijednosti nazvane „mAssets“ koje „odražavaju“ cijene stvarnih akcija. Na primjer, korisnici su mogli trgovati „mAAPL“, hartijom od vrijednosti koja bi odražavala stvarnu cijenu akcije kompanije Apple, ali ove hartije od vrednosti nisu odražavale „direktno ili indirektno vlasnički udio“ u kompaniji.

Prema Komisiji, ove preslikane hartije „pratile su rast ili pad cijene osnovne hartije od vrijednosti, ali nisu prenosile nikakvo direktno ili indirektno vlasništvo na osnovnu hartiju od vrijednosti“. Komisija je prvo izdala sudski nalog Teraform Labsu kako bi utvrdila da li upravljaju neuređenom berzom hartija od vrijednosti, ali je Kvon odbio da regulatorima pruži bilo kakve dokumente ili svjedočenje o Mirror Protocol-u.