ES najavio Rezoluciju: Traže pravednu raspodjelu potencijala Bilećkog jezera

Evropski savez, koji čine Socijaldemokratska partija (SDP) i Socijaldemokrate (SD) predaće u skupštinski proceduru Rezoluciju o valorizaciji potencijala Bilećkog jezera, kojom se zahtijeva pravična raspodjela proizvodnje hidroenergetskog sistema Trebišnjica”.

Bilećko jezero od 1968. godine snabdijeva električnom energijom BiH i Hrvatsku, kroz hidroenergetski sistem Trebišnjica, odnosno hidroelektrane Trebinje 1, Trebinje 2, Dubrovnik 1 i Čapljina. Iako, prema studijama, oko 40 odsto vodotoka dolazi iz Crne Gore, a oko petina površine jezera je na njenoj teritoriji, Crna Gora do danas nije dobila naknadu ni za jedan kilovat sat (KWh) električne energije iz ovog sistema.

Predloženom Rezolucijom predviđeno je da Skupština Crne Gore pozove Vladu Crnu Gore da u najskorijem mogućem roku pokrene razgovore sa predstavnicima institucija susjedne Bosne i Hercegovine (BiH) i njenog entiteta Republika Srpska (RS) kako bi se dogovorom došlo do pravedne valorizacija potencijala Bilećkog jezera.

U Rezoluciji se navodi da Skupština poziva sve države koje imaju interesa u hidrosistemu nastalom na osnovu voda Bilećkog jezera da, u duhu obostrano dobrih namjera, zajednički pristupe valorizaciji hidroenergetskog potencijala navedenog jezera.

„Skupština Crne Gore zadržava pravo da, ukoliko do dogovora po ovom pitanju ne dođe, u skorije vrijeme pokrene odgovarajuće domaće i međunarodne procedure za pravednu raspodjelu udjela vezanog za pravo korišćenja voda i sliva Bilećkog jezera sa crnogorske teritorije“, piše u Rezoluciji.

ES je obrazložio da je razlog za donošenje ove Rezolucije namjera da se skrene pažnja i iskaže jasan stav povodom nespornog prava Crne Gore da koristi hidropotencijal Bilećkog jezera na osnovu procenta jezera na crnogorskoj terioriji i procenta sliva jezera koji dolazi za crnogorske teritorije.

U Rezoluciji se podsjeća da Crna Gora ne koristi niti jedno pravo na osnovu izgradnje hidroenergetskog sistema sa četiri hidroelekrane i pored činjenice da je formiranjem akumulacije Bilećko jezero potopljeno 5,08 kvadratnih kilometara teritorije Crne Gore, kao i da od ukupnog sliva jezera sa crnogorske teritorije dolazi između 37% i 42%

Navodi se da Crna Gora kao pribrežna država nikada nije dala pisanu saglasnost za potapanje svoje teritorije vodama hidroakumulacionog objekta Bilećko jezero i da već 58 godina nije kod nizvodnih elektrana ostvarila svoja pripadajuća prava.

Podsjeća se da je predstavnik Socijalističke Republike Crne Gore u komisiji za prijem hidroenergetskog sistema Trebišnjica rezervisao pravo svoje države da naknadno postavi zahtjev za zaštitu svojih interesa.

Predstavnik Evropskog saveza Mirko Stanić rekao je na konferenciji za novinare da Nikšić na ime naknade za Bilećko jezero nije dobio ni euro, iako je bilo najavljeno da će budžet te opštine od ove godine biti bogatiji za 600.000 eura.

„Radi se o desetinama miliona eura štete po Nikšić i isto toliko po državu Crnu Goru na osnovu izgubljene dobiti nastale korišćenjem crnogrske teritorije i sliva za proizvodnju električne energije”, naveo je Stanić.

Odbornik Evropskog saveza u SO Nikšić Ivan Radojičić, kazao je da je pored novca izostala i priča o suštinskom pitanju – da li će državna firma iz manjeg entiteta BiH platiti odgovarajući iznos za korišćenje voda iz amulacije Bilećkog jezera u Crnoj Gori za proizvodnju struje.

„Radi se o desetinama, ako ne i stotinama miliona eura koje je naša zemlja do sada izgubila zbog toga što se vode sa naše teritorije (preko 20%), ali i sliva (oko 40%) koriste za proizvodnju električne energije u nekoliko elektrana“, rekao je Radojičić.

Poslanik SD-a u Skupštini Crne Gore i odbornik Evropskog saveza u SO Nikšić, Nikola Zirojević kazao je da novac koji pripada Opštini Nikšić i državi Crnoj Gori će svakako biti dovoljan za realizaciju krupnih investicija, izgradnju nedostajućih škola i vrtića, zdravstvenih ustanova i opremanje službi zaštite.

»Novac bi takođe trebao biti upotrijebljen za pobošljanje uslova života i otvaranje novih razvojnih mogućnosti za područja nikšićke opštine koja su direktno pogođena kreiranjem vještačkog jezera prije više od 50 godina”, zaključio je Zirojević.