Uprkos volatilnosti Tesle i padu popularnosti, Mask ostaje najbogatija osoba u SAD

Tokom protekle godine, Ilon Mask (Elon Musk) je bio gore (vodeći kampanju za Donalda Trampa i potom nakratko rukovodeći novim Ministarstvom za efikasnost vlade) i bio je dolje (očekivano se posvađavši sa Trampom i zaprijetivši formiranjem sopstvene političke partije). Ali kroz sve to, Mask je ostao najbogatija osoba u Americi. On je ponovo zadržao prvo mjesto na godišnjoj Forbesovoj listi 400 najbogatijih Amerikanaca.

Ovo je četvrta uzastopna godina da je Mask broj jedan na toj listi. Usput je postavio nekoliko rekorda: dodao je 184 milijarde dolara svom bogatstvu tokom proteklih 12 mjeseci, što je rekord Forbes 400 za najveći jednogodišnji rast, oborivši sopstveni rekord iz perioda 2020–2021, kada je uvećao vrijednost imovine za 122 milijarde. Mask je takođe prva osoba u istoriji Forbesove liste čije bogatstvo prelazi 400 milijardi dolara, sa procijenjenim neto bogatstvom od 428 milijardi. (Za ovogodišnju listu korišćene su cijene akcija od 1. septembra 2025).

Njegovi konkurenti su daleko iza. Suosnivač Orakla (Oracle), Leri Elison (Larry Ellison) (br. 2, sa procijenjenih 276 milijardi), i suosnivač Mete (Meta), Mark Zakerberg (Mark Zuckerberg) (br. 3, 253 milijarde), zaostaju za Maskom više od 150 milijardi – iznosom koji je jednak kompletnom bogatstvu Vorena Bafeta (Warren Buffett) (br. 9). Vrijednost svih Maskovih najvećih ulaganja porasla je tokom protekle godine, jer njegova investitorska baza – od entuzijasta Teslinih akcija, preko milijarderskih fondova rizičnog kapitala, do suverenih fondova sa Bliskog istoka – i dalje ulaže novac u njegove kompanije.

Tesla i sudska saga

Akcije Tesle, Maskovog najveće i jedine javno izlistane kompanije, skočile su 56% od prošlogodišnje liste. To uprkos padu prodaje vozila – minus 13% u prvoj polovini 2025 – i fijasku Teslinog dugo najavljivanog robo-taksi servisa, koji je pokrenut pilot-programom u Ostinu ovog ljeta. Najveći rast vrijednosti dogodio se u 2024, kada je akcija više nego udvostručena od septembra do vrhunca 17. decembra, vođena investitorskom euforijom zbog Maskovih odnosa sa tada izabranim predsjednikom Trampom. Od tada su akcije pale oko 25%.

Maskovo vlasništvo u Tesli uskoro može postati još veće. Čeka odluku Vrhovnog suda Delavera da li će zadržati opcije na akcije vrijedne 94 milijarde, koje mu je odbor Tesle dodijelio 2018. godine. (Forbes je od januara 2024. diskontovao ove opcije 50%, čekajući konačnu presudu). Sudija u Delaveru je dva puta poništio taj paket, ocijenivši ga nezakonitim i donijevši odluku po tužbi akcionara da je odbor bio pristrasan u Maskovu korist. Usmena rasprava o njegovoj žalbi zakazana je za oktobar. Ako izgubi i tu presudu, Mask će dobiti paket od 29 milijardi, po odluci specijalnog odbora Tesle u avgustu. A sada, odbor želi da mu dodijeli još više akcija, predlažući u septembru novi, performansno zasnovani paket koji bi mogao vrijedjeti blizu bilion dolara ako kompanija ostvari više ambicioznih ciljeva u narednoj deceniji, uključujući rast tržišne kapitalizacije osam puta – na 8,5 biliona. Odbor tvrdi da je nagrada opravdana jer je „osmišljena da zadrži Ilona, njegovo vrijeme, energiju i značajne talente fokusirane na Teslu.”

SpaceX i Starlink

Jedna od Maskovih distrakcija je SpaceX. Kompanija je sada procijenjena na 400 milijardi, u odnosu na 210 milijardi prošle godine, na osnovu nedavne ponude i podataka sa sekundarnog tržišta. To čini SpaceX, osnovan 2002, drugom najvrednijom privatnom kompanijom u svijetu (iza OpenAI-a, procijenjenog na 500 milijardi). Maskov udio od 42% vrijedi 168 milijardi. Njegov Starlink, provajder satelitskog interneta sa 6.800 satelita u orbiti i 6 miliona korisnika, ostvario je 9,3 milijarde dolara prihoda prošle godine, prema procjenama Morgan Stenlija (Morgan Stanley). Rakete SpaceX-a ostaju preferirani američki vladin ugovarač za lansiranje tereta, čak i nakon Maskovog sukoba sa Trampom ovog ljeta. Bijela kuća (White House) je kratko razmatrala otkazivanje nekih ugovora sa NASA-om i Ministarstvom odbrane, pisao je Vol strit Džurnal (The Wall Street Journal) u julu.

Twitter (X), xAI, i rat sa OpenAI-jem

Druga velika distrakcija je njegova kompanija xAI Holdings, produkt privatno-finansijskog inženjeringa. Kada je Tramp ponovo izabran, a oglašivači se vratili na Twitter (sada X), Mask je iskoristio priliku da u martu spoji X sa mnogo vrijednijim startapom za vještačku inteligenciju xAI. Po njegovim uslovima, odobrenim od strane investitora, X sada vrijedi 33 milijarde neto (2 milijarde više nego što ga je platio 2022), a xAI 80 milijardi, u odnosu na prethodnih 50. Mask ima oko 60 milijardi bogatstva vezanog za ove dvije sestrinske firme, a cilja da to poveća na više od 200 milijardi u sljedećoj rundi finansiranja.

Mask takođe agresivno napada glavnu konkurenciju – OpenAI, kreatora ČetGPT-a (ChatGPT). U februaru je grupa investitora koju je predvodio Mask ponudila 97,4 milijarde za OpenAI (ponuda je propala, jer kompanija nije bila na prodaju) i zatim tužila OpenAI i njegovog suosnivača i izvršnog direktora Sema Altmena (Sam Altman), tvrdeći da planovi za prelazak na profitni model krše osnivački ugovor. Mask je povukao tužbu prije presude, ali je podnio novu na saveznom sudu. (OpenAI je uzvratio kontratužbom, optužujući Maska da vodi „višegodišnju kampanju uznemiravanja” i da je njegova ponuda bila „lažna” sa ciljem da našteti konkurentu). U avgustu, Mask je podnio još jednu tužbu, ovog puta protiv OpenAI-ja i Epla (Apple), optužujući ih za dogovor da Eplova prodavnica aplikacija favorizuje ČetGPT u odnosu na Grok, četbota xAI-ja. Obje kompanije su odbacile optužbe.

Neuralink, Boring Company i privatni život

U međuvremenu, manje kompanije poput Neuralinka i Boring Company ostaju spekulativni projekti. Neuralink testira moždane implantate, ali još nije komercijalizovao proizvode; ranije je bio pod istragom Ministarstva poljoprivrede SAD zbog navodne zloupotrebe životinja. Boring Company ima samo jedan završen projekat – hiperlup tunel u Las Vegasu – uprkos prikupljenih preko 900 miliona dolara. Ipak, investitori su procijenili Neuralink na 9,6 milijardi, a Boring Company na 5,7 milijardi.

Šta Mask radi sa svim tim bogatstvom?

U poređenju sa raskošnim troškovima Lerija Elisona (kupovina čitavog havajskog ostrva) ili Marka Zakerberga (preuzimanje pola Palo Alta), Mask danas nije mnogo zainteresovan za nekretnine. Dok je živio u Vašingtonu, navodno je spavao na madracima u zgradama federalnih institucija. U Ostinu je kupio kompleks vrijedan 35 miliona za dio svoje četrnaestoro djece (i više). Njegov najveći mjesečni trošak možda je gorivo za avione. Često se viđa kako leti između Los Anđelesa, San Franciska i Teksasa, brinući o poslovima. Ali kada vrijedite preko 400 milijardi, to je tek “greška pri zaokruživanju“ (mala razlika između originalne i zaokružene vrijednosti).

John Hyatt, Forbes

Despite Tesla Volatility And Declining Popularity, Elon Musk Remains America’s Richest Person