Kalas: Svaki sporazum između SAD-a i Rusije mora uključivati Ukrajinu i EU

Šefica spoljne politike Evropske unije Kaja Kallas (Kaja Kallas) poručila je danas da svaki sporazum između Vašingtona i Moskve o okončanju rata u Ukrajini mora uključivati Ukrajinu i EU, dodajući da će u ponedjeljak sazvati sastanak evropskih ministara vanjskih poslova radi razgovora o narednim koracima.

„Sjedinjene Države imaju moć da primoraju Rusiju da ozbiljno pregovara. Svaki sporazum između Sjedinjenih Država i Rusije mora uključivati Ukrajinu i EU, jer je riječ o bezbjednosti Ukrajine i cijele Evrope“, rekla je Kalas u komentaru poslatom elektronskom poštom, prenosi Rojters (Reuters).

Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenskij zahvalio je danas evropskim liderima na podršci njegovom zahtjevu da Ukrajina ima mjesto za pregovaračkim stolom, dok se Rusija i Sjedinjene Države pripremaju za samit ove sedmice na kojem se Kijev plaši da bi mu mogli pokušati nametnuti uslove za okončanje troipogodišnjeg rata.

Predsjednik Sjedinjenih Država Donald Tramp koji je sedmicama prijetio novim sankcijama protiv Rusije zbog njenog neuspjeha da zaustavi sukob, najavio je prošlog petka da će 15. avgusta održati samit sa predsjednikom Rusije Vladimirom Putinom na Aljasci.

Zvaničnik Bijele kuće rekao je u subotu da je Tramp otvoren za prisustvo Zelenskog, ali da se pripreme trenutno vode za bilateralni sastanak s Putinom.

Lider Kremlja je prošle sedmice odbacio mogućnost sastanka sa Zelenskim u ovom trenutku, rekavši da su uslovi za takav susret „nažalost još daleko“ od ispunjenja.

Tramp je rekao da bi potencijalni sporazum uključivao „neku razmjenu teritorija na dobrobit obje strane“, izjava koja je povećala zabrinutost Ukrajine da bi mogla biti pod pritiskom da ustupi još zemlje.

Zelenski kaže da će svaka odluka donesena bez Ukrajine biti neizvodljiva.

U subotu su lideri Britanije, Francuske, Njemačke, Italije, Poljske, Finske i Evropske komisije u zajedničkoj izjavi poručili da svako diplomatsko rješenje mora štititi vitalne bezbjednosne interese Ukrajine i Evrope.

„Put do mira ne može se odrediti bez Ukrajine“, rekli su, zahtijevajući „snažne i vjerodostojne bezbjednosne garancije“ koje bi omogućile Ukrajini da brani svoj suverenitet i teritorijalni integritet.

Jedan evropski zvaničnik rekao je da je Evropa izradila kontra-predlog na Trampov, ali je odbio da saopšti detalje.

Ruski zvaničnici optužili su Evropu da pokušava osujetiti Trampove napore da okonča rat.

„Euro-imbecili pokušavaju spriječiti američke napore da pomognu u rješavanju ukrajinskog sukoba“, objavio je bivši predsjednik Rusije Dmitrij Medvedev na društvenim mrežama u nedjelju.

Portparolka Ministarstva vanjskih poslova Rusije Marija Zaharova rekla je u zajedljivoj izjavi da odnos između Ukrajine i Evropske unije podsjeća na „nekrofiliju“.

Ruski vojni bloger Roman Alehin rekao je da je Evropa svedena na ulogu posmatrača.

„Ako Putin i Tramp postignu dogovor direktno, Evropa će se suočiti s gotovim činom. Kijev – tim prije“, rekao je.

Osvojena teritorija

Nijedan detalj o predloženoj razmjeni teritorija na koju je Tramp aludirao nije zvanično objavljen.

Rusija, koja je pokrenula punu invaziju na Ukrajinu u februaru 2022. godine, drži oko petinu zemlje i proglasila je regije Lugansk, Donjeck, Herson i Zaporožje svojima, iako kontroliše samo oko 70% posljednje tri.

Rusija je takođe zauzela džepove teritorija u Sumskoj i Harkovskoj oblasti i u posljednjim sedmicama saopštila da je zauzela sela u oblasti Dnjepropetrovsk. Ukrajina kaže da drži mali pojas teritorije u oblasti Kursk na zapadu Rusije.

Pro-kremljanski analitičar Sergej Markov rekao je da bi razmjena mogla značiti da Rusija preda 1.500 kvadratnih kilometara Ukrajini i dobije 7.000 kvadratnih kilometara, za koje je rekao da bi ih Rusija ionako zauzela u roku od šest mjeseci.

Nije pružio nikakve dokaze koji bi potkrijepili te brojke. Rusija je u julu zauzela samo oko 500 kvadratnih kilometara teritorije, prema zapadnim vojnim analitičarima, koji kažu da je njen spori napredak ostvaren po cijenu vrlo velikih gubitaka.

Ukrajina i njeni evropski saveznici mjesecima su bili opsjednuti strahom da bi Tramp, željan da preuzme zasluge za uspostavljanje mira i nadajući se sklapanju unosnih zajedničkih poslovna između SAD-a i Rusije, mogao da se svrsta uz Putina i sklopi dogovor koji bi bio duboko nepovoljan za Kijev.

U posljednje vrijeme dobili su određenu dozu ohrabrenja, jer je Tramp, nakon što je vršio snažan pritisak na Zelenskog i javno ga grdio u Ovalnoj kancelariji u februaru, počeo da kritikuje Putina i izražava gađenje dok je Rusija zasipala Kijev i druge gradove najtežim vazdušnim napadima u ratu.

Ali predstojeći Putin–Tramp samit, dogovoren tokom posjete Trampovog izaslanika Stiva Vitkofa (Steve Witkoff) Moskvi prošle sedmice, probudio je strahove da bi Kijev i Evropa mogli biti izostavljeni.

„Ono što ćemo vidjeti da izlazi iz Aljaske gotovo sigurno će biti katastrofa za Ukrajinu i Evropu“, napisao je Filips P. O’Brajen (Phillips P. O’Brien), profesor strateških studija na Univerzitetu Sent Endrjuz u Škotskoj. „A Ukrajina će se suočiti s najstrašnijom dilemom. Da li da prihvati ovaj ponižavajući i destruktivan dogovor? Ili da nastavi sama, nesigurna u podršku evropskih država?“