EK predložila budžet za 2026 – fokus na programu NextGenerationEU, migracijama i pomoći Ukrajini
Evropska komisija usvojila je u srijedu predlog budžeta EU za 2026. Budžet je utvrđen na 139,26 milijardi eura, uz procenjenih 105,32 milijarde eura isplata u okviru instrumenta NextGenerationEU (privremeni instrument Evropske unije za oporavak nakon pandemije kovid-19). Oslanjajući se na revidirani višegodišnji finansijski okvir (VFO) na polovini programskog perioda, nacrt budžeta za narednu godinu osmišljen je da podrži strateške ciljeve, uključujući pomoć Ukrajini, konkurentnost, upravljanje migracijama, bezbjednost i odbranu, te strateška ulaganja, uz nastavak sprovođenja zelenih i digitalnih prioriteta.
Predlog budžeta uslijedio je nakon niza nepredviđenih događaja tokom VFO-a 2021–2027, uključujući globalnu pandemiju, energetsku krizu i rastuću inflaciju, povratak rata na evropski kontinent i sve veće geopolitičke tenzije na globalnoj sceni.
„Budžet EU uspio je da odgovori na dosad nezabilježenu globalnu nestabilnost i nastavi da finansira naše ključne prioritete unutar i van Unije. Istovremeno, manevarski prostor, kako ulazimo u posljednje dvije godine trenutnog dugoročnog budžeta EU, postaje sve ograničeniji i većina fleksibilnosti je iscrpljena. To smatram i važnom poukom za naš sljedeći finansijski okvir, za koji ćemo iznijeti predloge u julu“, izjavio je Piotr Serafin, komesar za budžet, borbu protiv prevara i javnu upravu.
Budžet EU i dalje pokazuje svoju prilagodljivost u rješavanju novih izazova u okviru ograničenih sredstava. Međutim, Evropa je pokazala i ograničenja svojih finansijskih mogućnosti, što je zahtijevalo reviziju u sredini programskog perioda kako bi se riješila najhitnija pitanja, uključujući dodatne potrebe za pomoć Ukrajini, upravljanje migracijama i odgovor na krizu na Bliskom istoku. Revizijom su obezbijeđena dovoljna sredstva za aktuelne prioritete poput zelene i digitalne tranzicije, uz istovremeno podsticanje ekonomskog oporavka nakon pandemije kovid-19.
Komisija predlaže izdvajanje sljedećih iznosa za različite prioritete EU:
| Oblast politike | Iznos obaveza (u milijardama EUR) |
| 1. Jedinstveno tržište, inovacije i digitalizacija | 22,054.4 |
| 2. Kohezija, otpornost i vrijednosti | 71,726.1 |
| — Ekonomska, socijalna i teritorijalna kohezija | 56,592.5 |
| — Otpornost i vrijednosti | 15,133.6 |
| 3. Prirodni resursi i životna sredina | 56,971.9 |
| — Od čega rashodi povezani sa tržištem i direktna plaćanja | 40,465.2 |
| 4. Migracije i upravljanje granicama | 5,010.0 |
| 5. Bezbjednost i odbrana | 2,803.5 |
| 6. Susjedstvo i svijet | 15,505.0 |
| 7. Evropska javna uprava | 13,475.2 |
| Tematski posebni instrumenti | 5,715.9 |
| Ukupna odobrena sredstva | 193,262.0 |
Nacrtom budžeta za 2026. nastaviće se obezbjeđivanje ključnih sredstava za političke prioritete EU. To uključuje stabilno i predvidivo finansiranje Ukrajine kroz Instrument za Ukrajinu, kao i povećano finansiranje za bezbjednost i odbranu, azil i migracije. Takođe, značajan pomak u nacrtu budžeta predstavlja dodatno finansiranje predviđeno u okviru predloga revidiranog srednjoročnog plana za koheziju. Na taj način, državama članicama omogućavaju se dodatni podsticaji i fleksibilne opcije za preusmjeravanje raspoloživih sredstava iz Kohezionog fonda u nove prioritete, posebno u oblastima konkurentnosti, odbrane, pristupačnog stanovanja, otpornosti vodosnabdijevanja i energetske tranzicije.