Tivat želi da poveća broj malih i srednjih preduzeća, izrađena Strategija
Tivatski Biznis Info Centar izradio je Strategiju razvoja mikro, malih i srednjih preduzeća (MMSP) u Tivtu sa ciljem da se poveća broj tih firmi, koje značajno doprinose povećanju dohotka i kreiranju novih radnih mjesta.
To je za Forbes Crna Gora kazala izvršna direktorica Biznis Info Centra Tivat Milijana Dubak.
Ona je rekla da je cilj izrade Strategije razvoja mikro, mini i srednjih preduzeća i Biznis Info Centra u Tivtu do 2029. godine da se preciznije identifikuju realne potrebe i svrsishodnost podrške preduzetništvu, zatim da se kroz obuke i razvoj predloži adekvatan programski okvir podrške za realizaciju kako bi se preduzetnicima pomoglo da izgrade održive i kvalitetne biznise.
„Strategija je rađena paralelno sa izradom Strategije razvoja opštine Tivat za period 2024-2029 i detaljno je razradila osnovne smjernice postavljene u krovnom strateškom dokumentu Opštine. Takođe, usklađena je sa postojećim nacionalnim strateškim dokumentima iz ove oblasti. Zbog značaja turizma i ruralnog razvoja, ove dvije oblasti će biti predmet posebnih strategija i u ovom dokumentu smo ih se samo dotakli“, pojasnila je.
Prema njenim riječima, Strategiju je usvojio Odbor direktora Biznis Info Centra i poslata je osnivaču, odnosno Skupštini Opštine Tivat na upoznavanje i trebalo bi da bude usvojena do kraja februara.
Očekuje da će se, primjenom Srategije povećati broj novoosnovanih MMSP u Tivtu, ali i da se osnaže postojeća MMSP.
Akcioni plan dokumenta, kako je dodala, sadrži mehanizme podrške od kojih ističe finansijsku podršku i budžetske linije za pospješivanje preduzetništva koje su u nadležnosti Opštine Tiva, kao i nefinansijsku podršku: infrastrukturne kapacitete, informativnu i edukativnu ulogu i omogućavanje umrežavanja nosilaca privrednih aktivnosti, koje su u nadležnosti Biznis info centra.
MSPP imaju značajnu ulogu u svim ekonomijama
U Strategiji se navodi da mikro, mala i srednja preduzeća i preduzetnici, kao što to potvrđuju brojna iskustva razvijenih zemalja tržišne ekonomije, imaju značajnu ulogu u svim ekonomijama.
“Otuda, po nama, navedeno je od posebnog značaja u tranzicionim i zemljama u razvoju koje se nalaze pred velikim izazovima u pogledu rješavanja problema visoke nezaposlenosti i nejednake distribucije zarada. Naime, pokazalo se da MSPP ostvaruju značajan doprinos povećanju dohotka i kreiranju novih radnih mjesta sa jedne strane, a sa druge ista ujedno predstavljaju narednu i veoma važnu fazu u razvoju mikro preduzeća, podstiču inovativnost i razvoj novih tehnologija, ostvaruju direktan uticaj na nivo agregatne tražnje i investicija i drugo”, piše u Strategiji koju je pripremio radni tim u kojem su, pored Dubak, profesori Anđelko Lojpur i Nikša Grgurević, zatim sekretar Sekretarijata za privredu Vedran Božinović i v.d. menadžerke u Službi predsjednika Opštine Tivat Ivona Petrović.
Navodi se da na globalnom nivou MMSP čine 90% ukupnih biznisa, i učestvuju sa više od 50% u ukupnoj zaposlenosti, dok u Crnoj Gori čine 99,8% ukupnih biznisa, a u ukupnoj zaposlenosti učestvuju sa 83,13%.
„Time se pokazalo da preduzetništvo i MMSP neosporno imaju veliki značaj za rješavanje problema nezaposlenosti, uspješnosti poslovanja i privredni razvoj društva, ali nisu jedini faktor za rješavanje navadenih problema. Sve ovo upućuje na potrebu objektiviziranja ključnih faktora i subjekata razvoja naše ekonomije i objektiviziranja mjesta preduzetništva malih i srednjih preduzeća u počevši od nacionalne ekonomije pa do lokalne samouprave“, piše u Strategiji.
Prema tom dokumentu, u Tivtu je u 2022. godini bio 1.781 privredni subjekat. Od tog broja ukupno je 1.175 preduzeća koja imaju 0-1 zaposlenog, 448 preduzeća sa 2-5 zaposlenih, 83 sa 6-10 zaposlenih, 64 sa 11-50 zaposlenih, 10 sa 51-250 zaposlenih i jedno preduzeće koje ima preko 250 zaposlenih.
Podsjeća se da je Tivat na nivou razvijenosti iznad crnogorskog prosjeka. Dominantne privredne djelatnosti opštine Tivat bile su: turizam, ugostiteljstvo, brodogradnja, saobraćaj, trgovina i mala privreda.
„Pregled privredne strukture Opštine Tivat godini pokazuje dominaciju malih preduzeća sa 0–1 zaposlenim, što ukazuje na značaj mikro i malog preduzetništva u lokalnoj ekonomiji“, navodi se u u Strategiji i dodaje da dominantne privredne djelatnosti, poput stručnih i tehničkih usluga, poslovanja nekretninama, trgovine, građevinarstva i ugostiteljstva, čine osnovu ekonomskog razvoja opštine.
Piše i da učešće prihoda sektora umjetnosti, zabave i rekreacije ukazuje na potencijal za dalji razvoj kulturnih kreativnih industrija i turističke ponude.
Potrebno jačati ribarstvo i poljoprivredu
Ističe se da iako opština Tivat pokazuje nivo razvijenosti iznad crnogorskog prosjeka, postoji potreba za diverzifikacijom i jačanjem manje razvijenih sektora poput ribarstva i poljoprivrede kako bi se povećala otpornost lokalne ekonomije na krize.
„Opština Tivat pored pomenutih mjera, može uticati na razvoj i stimulisanje povoljnog ambijenta za preduzetništvo izmjenom odluka poput: Odluke o lokalnim administrativnim taksama, Odluke o naknadama za opremanje građevinskog zemljišta, Odluke o porezu na nepokretnosti, Odluke o naknadama za korišćenje opštinskih puteva, Odluke o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava za podršku ženskom preduzetništvu i Odluke o podsticajima za razvoj poljoprivrede“, predloženo je, između ostalog, u dokumentu.
Podsjeća se da sktuelni poslovni ambijent u Tivtu karakteriše prisustvo velikih investitora Adriatic Marinasa (Porto Montenegro) i Luštica Developmenta (Luštica bay) koji realizuju svoje projekte na teritoriji opštine Tivat, po osnovu ugovora sa Vladom Crne Gore o dugoročnom zakupu zemljišta na 99 godina. Osim njih u privrednom razvoju opštine značajno je i učešće hotelskih kapaciteta i ugostiteljskih objekata.
„Privreda opštine Tivat zasnovana je na sektoru mikro, malih i srednjih preduzeća, pri čemu dominantnu ulogu imaju mikro i mala preduzeća koja čine 99,57% ukupnog privrednih subjekata, stoga je veoma važno pružiti im podršku u razvoju“, navodi se.
Biznis info centar Tivat je društvo sa ograničenom odgovornoću (doo) koje je osnovala Opština Tivat, sa namjerom da sve razvojne aktivnosti koje se tiču privrednog razvoja skoncentriše na jednom mjestu.
Počeo je da radi u aprilu 2024. godine sa ciljem da kroz unapređenje preduzetničkog potencijala, razmjenu informacija i transfer znanja poboljša ukupan održivi ekonomski razvoj Tivta i šireg područja.
„Raspolažemo preduzetničkim inkubatorom i coworking prostorom, koji predstavljaju samo jedan od segmenata našeg rada. Uspješno sarađujemo sa Tehnopolisom, Naučno-tehnološkim parkom, Fondom za inovacije, Eko fondom, Unijom mladih preduzetnika i u kontinuitetu širimo krug poslovnih partnera“, rekla je Dubak.