Orlandić: Gejming industrija šansa za poboljšanje turističke ponude Bara i Crne Gore
Turistička organizacija Bar prepoznala je gejming kao novi oblik turističke ponude, koja može privući mlade ljude i tehnološki orijentisanu publiku. Kroz partnerstvo sa Savezom elektronskih sportova Crne Gore (SESCG), Bar je postao prepoznatljiv kao domaćin gejming događaja, što je povećalo njegovu vidljivost na regionalnoj i međunarodnoj sceni i dodatno unaprijedilo turistički profil grada i države, rekao je direktor barske Turističke organizacije Danilo Orlandić.
On je u intervjuu za Forbes Crna Gora rekao da veliki gejming događaji mogu privući posjetioce iz različitih gradova i država, što direktno utiče na povećanje broja turista.
„To donosi prihod hotelima, restoranima, kao i lokalnim turističkim poslenicima. Na ovaj način direktno podstičemo lokalna preduzeća, prodavnice, ugostiteljske objekte, prevoznike i druge, a samim dolaskom učesnika se povećava potražnja za smještajem i drugim uslugama“, kazao je Orlandić.
Bar je posljednjih godina bio domaćin nekoliko e-sport događaja i hakatona, što u Turističkoj organizaciji vide kao šansu za produženje sezone i pozicioniranje Bara kao gejming destinacije.
Orlandić najavljuje brojne događaje i za 2025. godinu. U januaru će već imati 3 sedmice Phyigital turnira u Sportskoj dvorani Topolica.
Kako ste došli na ideju da Bar postane centar gejming događaja u Crnoj Gori?
Prepoznavši popularnost i rast ove industrije na globalnom nivou, odlučili smo da prihvatimo poziv Saveza elektronskih sportova Crne Gore i njihovog predsjednika Filipa Šoća da budemo gosti na Svjetskom e-sport gejming prvenstvu u Rumuniji, u gradu Jaši. Nakon toga ostvarili smo saradnju i krenuli u promociju Bara kroz ovu i njoj srodne industrije. Tokom prethodne i ove godine organizovali smo i podržali brojne sportske događaje, e-sport događaje, hakatone u pravljenju igrica, nacionalno takmičenje u robotici, projekte vezane za gejmifikaciju školstva i mnoge druge.
Koliko su gejming događaji važni za promociju Bara kao turističke destinacije?
Smatram da su itekako važni jer tek sada, nakon organizacije pomenutih događaja, uviđamo potencijal ove industrije. U prilog tome govori uspješnost drugog po redu Montenegro Future Festivala koji je održan ove godine u periodu od 10-12. maja u Baru, a u sklopu kojeg smo organizovali najveću gejming konferenciju u Evropi, European gaming summit, Adria e-football cup, NASEF edukaciju, LVL health program.
U toku festivala, Bar su posjetili najistaknutije ličnosti iz e-sporta i gejming industrije, među kojima je HRH Prince Faisal iz Saudijske Arabije, predsjednik Saudi e-sporta i Svjetske e-sport federacije IESF, Boban Totovski generalni sekretar IESF, Gerald Solomon direktor NASEF, Andrzej Krasnicki predsjednik Evropske e-sport federacije, Saša Marinković direktor marketinga i AI AMD, predstavnici Girl Gamers, ESL, zatim predstavnici preko 20 saveza iz regiona, Evrope i svijeta i najznačajnije gejming organizacije. Festivalu su prisustvovali predstavnici najznačajnijih produkcija među kojima su Adria e-sports, Good game i Relog Media koja je produkcija za najveći e-sport kanal u regionu, Arena e-sport. Učestvovalo je preko 30 profesionalnih igrača iz 15 zemalja svijeta, predstavnici najvećih regionalnih festivala, Gamescon, Fantastic show, CIM Forum, zatim predstavnici inkubator pisma, najvećeg inkubatora u Evropi.
Organizacija gejming događaja može donijeti niz benefita destinaciji poput Bara. Gejming turizam može privući novu publiku i diverzifikovati turističku ponudu naše destinacije. Takođe, ovakvi događaji mogu generisati veliku medijsku pažnju i promovisati Bar kao destinaciju za gejming zajednicu. Gejming industrija je usko povezana sa inovacijama i tehnološkim napretkom. Sveukupno, može donijeti velike benefite destinaciji poput Bara, uključujući ekonomski razvoj, promociju turizma i inovacije i integracija ovog turističkog proizvoda može imati pozitivan uticaj na lokalnu zajednicu.
Bar jeste prepoznat kao atraktivna destinacija za odmor i rekreaciju, a posljednih nekoliko godina i kao veoma atraktivna destinacija za ljubitelje aktivnog odmora. Svakako da će brojni gosti imati priliku da prvi put borave u našem gradu i sigurni smo da će tokom boravka poželjeti da svoj sljedeći odmor planiraju upravo u Crnoj Gori i Baru.
Koje konkretne koristi očekujete od organizacije gejming događaja u Baru, kako za lokalnu zajednicu tako i za privredu?
Benefiti se prije svega ogledaju u odličnoj prilici za promociju, kroz medije, strimove, društvene mreže i druge vidove digitalne promocije, a zatim kroz produžavanje turističkih sezona, imajući u vidu da se pomenuti događaji organizuju prije i poslije glavne ljetnje sezone.
Veliki gejming događaji mogu privući posjetioce iz različitih gradova i država, što direktno utiče na povećanje broja turista. To donosi prihod hotelima, restoranima, kao i lokalnim turističkim poslenicima. Na ovaj način direktno podstičemo lokalna preduzeća, prodavnice, ugostiteljske objekte, prevoznike i druge, a samim dolaskom učesnika se povećava potražnja za smještajem i drugim uslugama. Organizovanje prestižnih gejming događaja može pozicionirati Bar na mapi destinacija prepoznatih kao centar za digitalne inovacije i e-sport. Takođe, veliki događaji privlače pažnju medija, što daje dodatnu vidljivost i doprinosi promociji grada.
Sve ove prednosti mogu doprinijeti dugoročnom razvoju Bara kao turističke destinacije, unaprijeđujući njegovu privredu, obrazovanje, tehnologiju i prepoznatljivost na globalnom nivou.
Zašto je Bar idealna destinacija za ovakve manifestacije?
Bar posjeduje nekoliko multifuncionalnih prostora, kao što su Dom kulture, Sportska dvorana Topolica i druge, koji mogu biti prilagođene organizaciji gejming događaja. Pored toga, najveći je primorski grad i ima dobru saobraćajnu povezanost, kako sa ostatkom Crne Gore, tako i sa međunarodnim destinacijama. Bar posjeduju luku, a blizina glavnih puteva i željeznice olakšava dolazak učesnicima iz regiona. Takođe, aerodromi u Podgorici i Tivtu dodatno doprinose većoj dostupnosti, pa i aerodrom u Tirani koji je udaljen dva sata.
Pored gore navedenog, Bar nudi bogat sadržaj za učesnike i posjetioce. Prirodne ljepote, jezerska i morska obala, plaže, kulturno-istorijske znamenitosti, kao i bogata i raznovrsna gastronomska ponuda pružaju priliku za opuštanje i uživanje nakon događaja, što može biti dodatna motivacija za dolazak.
Kako ocjenjujete podršku koju pruža Opština Bar i koliko je ona važna za dalji razvoj ove inicijative?
Opština Bar pruža značajnu podršku u organizaciji gejming događaja i bila je jedan od glavnih pokrovitelja svih gore navedenih aktivnosti. Zadovoljstvo nam je što su pored Turističke organizacije Bar, prepoznali značaj i potencijal u zajedničkom razvoju gejming industrije u Baru. Svakako da je izuzetno važna, uzimajući u obzir da organizacija ozbiljnijih festivala iziskuje veća finansijska sredstva.
Koje su glavne prepreke s kojima ste se suočili pri organizaciji ovih događaja i kako ste ih prevazišli?
Gejming scena u Crnoj Gori i Baru je još u razvoju, pa pronalaženje sponzora može biti izazovno, naročito za veće događaje. Gejming događaji često zahtijevaju značajna sredstva za tehničku opremu, nagrade, organizaciju prostora i logistiku, a budžeti su ograničeni.
Kod nas, nažalost, još nije dovoljno razvijena svijest o gejming kulturi i tome šta sve ova industrija podrazumijeva. Stoga smo u sklopu Festivala i organizovali razne panel diskusije upravo na ovu temu. Svakako, vjerujem da su mnogobrojni sugrađani promijenili percepciju o gejmingu i potencijalu ove industrije nakon uspješne organizacije Montenegro Future Festivala, koji se na kraju ispostavio kao jedan od boljih projekata za naš grad.
Šta za vas predstavlja organizacija događaja poput BLAST turnira, kojeg ste uporedili s Vimbldonom u svijetu gejminga?
Trenutno smo u pregovorima oko više događaja. Imali smo priliku da razgovaramo sa predstavnicima BLAST-a, ESL, IESF Svjetskog šampionata, EEF Evropskog prvenstva, Phyigital games, E adriatic lige i Adria e-sports saveza, uz postojeće koje planiramo da organizujemo u narednim godinama.
Vjerujem da ćemo uz adekvatnu podršku Opštine Bar, resornog ministarstva i saradnju sa tehnološkim i e-sport organizacijama BLAST uskoro vidjeti u Crnoj Gori. BLAST je u svijetu e-sporta upravo kao što ste naveli, Vimbldon u svijetu tenisa ili Liga šampiona u svijetu fudbala. Ovakvi projekti se svakako ne mogu organizovati bez podrške države i Ministarstva ekonomskog razvoja koje je ključno, jer organizaciju ovakvih događaja treba uvrstiti u Plan budžeta. Imajući u vidu da karte za BLAST obično budu rasprodate po samoj najavi takmičenja i da bi 70-80% posjetilaca bili gosti van Crne Gore, kao i benefite za destinaciju kroz medijsku promociju, neminovno je da bismo uspjeli da privučemo ozbiljne sponzore. Pored stranih sponzora i razvijanja ovog segmenta ponude, potencijalno bismo mogli privući i firme koje bi prepoznale Bar kao mjesto za dalji razvoj njihovog poslovanja.
Kako je došlo do saradnje sa SESCG i kako je ona doprinijela razvoju geming industrije u Crnoj Gori?
Saradnja između Saveza elektronskih sportova Crne Gore i Turističke organizacije Bar nastala je iz zajedničkog interesa za promociju Bara kao destinacije pogodne za organizovanje modernih događaja, uključujući gejming, inovacije, pametne tehnologije i e-sport događaje.
Pozitivno smo bili iznenađeni funkcionisanjem njihove organizacije i kontaktima. Odlučili smo da prvi korak u saradnji bude podrška Adria e-sports konferencije, a zatim je u oktobru 2023. godine Bar bio domaćin najvećeg Fifa23 turnira i domaćin prvog Montenegro Future Festivala. Festival je izazvao veliku pažnju posjetilaca i takmičara širom Evrope i svijeta. Ove aktivnosti uslijedile su kao dobar uvod za predstojeću godinu, u kojoj smo održali Global Game Jam – takmičenje u pravljenju igrica, a onda smo u maju ove godine, od 10-12 maja bili domaćini drugog MMF-a, u sklopu kojeg je organizovan European Gaming Summit – najveća gejming konferencija u Evropi i Adria e-football cup.
TO Bar je prepoznala gejming kao novi oblik turističke ponude, koja može privući mlade ljude i tehnološki orijentisanu publiku. Kroz partnerstvo sa SESCG, Bar je postao prepoznatljiv kao domaćin gejming događaja, što je povećalo njegovu vidljivost na regionalnoj i međunarodnoj sceni i dodatno unaprijedilo turistički profil grada i države.
Koji su vaši dugoročni ciljevi kada je u pitanju pozicioniranje Bara na svjetskoj gejming mapi?
U planu su mnogobrojni događaji za 2025. godinu. U januaru ćemo imati 3 sedmice Phyigital turnira u Sportskoj dvorani Topolica. Phyigital je novi trend u svijetu koji je kombinacija esporta i tradicionalnih sportova, pa ćemo imati kombinaciju futsbala i vola iz ea fc24, basketa 2×2 i nba2k igrice, Counter Strike-a i Laser taga i just dance-a. U drugoj polovini januara planiran je svjetski hakaton u pravljenju video igrica – Global Game Jam, koji organizujemo drugu godinu zaredom. U februaru je u planu organizacija jednog od turnira EAL.
U maju će Bar biti domaćin drugog po redu European gaming summit-a, na kojem će govoriti najznačajnija imena gaming industrije iz cijelog svijeta na temu e-sporta, gejminga, IT-a i nove tehnologije. Kraj godine planiran je za organizaciju OGM-a, Evropske esport federacije i još jednog e-sport turnira.